Một số cách chúng ta có thể làm để giảm nguy cơ ung thư đại tràng là gì? Dưới đây là các chiến lược giúp ngăn ngừa ung thư đại tràng, cũng như kiểm soát các triệu chứng ung thư đại tràng như tiêu chảy, phân có máu và đau.

 

Tăng cường tiêu thụ chất chống oxy hóa và chất xơ

Ăn thực phẩm thúc đẩy viêm và cung cấp ít giá trị dinh dưỡng có liên quan đến nguy cơ ung thư đại tràng cao hơn. Những thực phẩm này bao gồm thịt đỏ được chăn nuôi công nghiệp (chẳng hạn như thịt bò, thịt lợn hoặc thịt cừu) và thịt chế biến (chẳng hạn như xúc xích và một số loại thịt nguội). Thậm chí nguy hiểm hơn nếu những loại thịt này được nấu ở nhiệt độ rất cao, chẳng hạn như nướng hoặc quay.

Một nghiên cứu vào tháng 11 năm 2017 được công bố trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (JAMA) đã tìm thấy bằng chứng cho thấy việc tăng lượng chất xơ sau khi chẩn đoán ung thư đại tràng giúp cải thiện tỷ lệ sống sót. Một nghiên cứu kéo dài 8 năm bao gồm 1.600 người trưởng thành được chẩn đoán ở giai đoạn 1 – 3. Tất cả những người tham gia đã hoàn thành bảng câu hỏi về tần suất thực phẩm trong tối đa 8 năm sau khi được chẩn đoán. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng cứ thêm 5 gam chất xơ mà người bệnh ăn mỗi ngày, họ đã giảm 22% tỷ lệ tử vong do ung thư đại trực tràng và giảm 14% tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân.

Đây là một số loại thực phẩm giàu chất xơ tốt nhất để đưa vào chế độ ăn uống của chúng ta: Bơ, quả mọng, táo, lê, dừa, sung, đậu bắp, đậu xanh, đậu đen, đậu lăng, bí, bắp cải, củ cải, khoai lang, quả óc chó, hạt lanh, hạt chia, ngũ cốc nguyên hạt (kiều mạch, gạo lứt và yến mạch cán).

Ngoài ra còn có các loại thực phẩm chống ung thư khác nên ăn thường xuyên do chúng giúp giảm viêm và cải thiện tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng như:

– Rau họ Cải, rau bina…

– Tảo biển;

– Các loại thảo mộc và gia vị tươi như nghệ, gừng, húng quế, rau mùi, kinh giới, tía tô…;

– Tỏi sống;

– Trái cây có múi;

– Thực phẩm màu vàng, cam đỏ: Nấm, cà rốt, củ dền, cà chua và ớt chuông…;

– Thịt hữu cơ, ăn cỏ tự nhiên hoặc chăn nuôi trên đồng cỏ;

– Cá đánh bắt tự nhiên như cá hồi, cá thu, cá mòi hoặc cá trích;

– Trà xanh;

– Yerba mate (trà Nam Mỹ), một nghiên cứu cho thấy trà yerba mate có cả khả năng chống viêm và chống ung thư và các dẫn xuất axit caffeoylquinic đã tiêu diệt tế bào ung thư đại tràng;

– Ca cao;

– Dầu ô liu và dầu dừa.

Duy trì cân nặng phù hợp

Nếu người bệnh có tiền sử ung thư đại tràng, thì việc duy trì cân nặng khỏe mạnh có thể giúp ngăn ngừa bệnh quay trở lại. Thừa cân hoặc béo phì có liên quan đến nguy cơ ung thư đại tràng và trực tràng cao hơn. Chúng ta có thể giảm cân hoặc duy trì cân nặng khỏe mạnh bằng cách ăn một chế độ ăn chống viêm, kiểm soát căng thẳng, ngủ đủ giấc và tập thể dục thường xuyên. Béo phì có liên quan đến tỷ lệ mắc ung thư cao hơn ở cả nam và nữ, nhưng nam giới trưởng thành bị béo phì dường như bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Duy trì hoạt động thể chất và tập thể dục đầy đủ

Những người hoạt động thể chất nhiều hơn có khả năng bảo vệ tốt hơn chống lại sự phát triển của bệnh ung thư đại tràng, cũng như những cải thiện tổng thể về sức khỏe. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng tập thể dục thường xuyên có thể làm giảm nguy cơ ung thư đại tràng của chúng ta từ 40% đến 50%. Điều này cũng có thể hữu ích trong quá trình phục hồi vì giúp cải thiện sức khỏe và có thể giảm căng thẳng, trầm cảm hoặc lo lắng.

Tập thể dục giúp giảm viêm, cải thiện tuần hoàn, hỗ trợ hệ thống miễn dịch và có thể giúp chúng ta kiểm soát cân nặng. Hoạt động thể chất đầy đủ cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2, bệnh có liên quan đến nguy cơ ung thư đại tràng cao hơn.

Hạn chế uống rượu và bỏ hút thuốc lá

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người uống nhiều rượu và hút thuốc hoặc sử dụng các sản phẩm thuốc lá có nhiều khả năng tử vong vì ung thư đại tràng so với những người uống rượu vừa phải và không hút thuốc. Kiểm soát mức tiêu thụ rượu của chúng ta bằng cách uống không quá 2 ly mỗi ngày nếu là nam giới hoặc 1 ly mỗi ngày nếu là phụ nữ.

Điều trị các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn

Những người có tiền sử bệnh viêm ruột (IBD), bao gồm viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn, có thể phát triển chứng loạn sản, là những tế bào trong niêm mạc đại tràng bình thường nhưng có thể trở thành ung thư theo thời gian. Nếu chúng ta có tiền sử về bất kỳ tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến đại tràng, thì hãy nhớ đi khám bệnh thường xuyên.

Chúng ta cũng có thể thực hiện các bước để ngăn ngừa bệnh viêm ruột bùng phát, mặc dù không phải lúc nào chúng ta cũng có thể kiểm soát chứng rối loạn của mình:

– Ăn một chế độ ăn uống trị liệu, nên có sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng;

– Giảm viêm hệ thống;

– Quản lý căng thẳng;

– Nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc;

– Sử dụng các chất bổ sung, chẳng hạn như calci, vitamin D, men vi sinh và bổ sung dầu cá omega-3;

– Ngăn ngừa sự thiếu hụt chất dinh dưỡng;

Loại bỏ một số loại thực phẩm, chẳng hạn như:

– Gluten;

– Một số FODMAP (Fermentable Oligo-, Di-, Mono-saccharides and Polyols – các loại saccharide và cồn có thể lên men);

– Caffeine và rượu.

Kiểm soát chảy máu trực tràng

Nếu nó không làm trầm trọng thêm các triệu chứng ung thư đại tràng hoặc gây đau, hãy ăn thực phẩm giàu chất xơ giúp giảm táo bón, bao gồm: Rau xanh, đậu, bí, quả sung… Tránh bột tinh chế, các sản phẩm sữa tiệt trùng, rượu, caffeine và thực phẩm chiên.

Nếu chúng ta bị bệnh trĩ, chỉ nên tắm rửa sạch sẽ bằng xà phòng tự nhiên không chứa hóa chất mạnh, cồn và hương liệu. Sử dụng nước thường để lau người và sau đó lau khô mông và hậu môn.

Giảm tiêu chảy, táo bón và buồn nôn

Nếu chúng ta bị tiêu chảy và táo bón trong quá trình hồi phục hoặc do một căn bệnh liên quan, đây là các phương pháp có thể giúp cải thiện các vấn đề đại tiện:

– Uống đủ nước trong suốt cả ngày. Ngăn ngừa tình trạng mất nước khi tập thể dục, khi chúng ta bị ốm hoặc khi trời quá nóng;

– Tránh ăn những bữa ăn quá lớn, nhiều chất béo. Chia nhỏ các bữa ăn có thể giúp tiêu hóa dễ dàng hơn;

– Ăn đủ chất xơ, nhưng không quá nhiều để làm trầm trọng thêm các triệu chứng.

Nếu chúng ta bị táo bón, hãy thử dùng các loại thực phẩm và đồ uống có tác dụng như thuốc nhuận tràng tự nhiên, bao gồm: Mận khô, vỏ mã đề, nha đam, hạt chia và hạt lanh, dầu hạt lanh, rau lá xanh nấu chín, thực phẩm giàu lợi khuẩn như kefir dừa, kombucha, dưa cải và nước dừa. Chúng ta cũng có thể cân nhắc bổ sung Magie hoặc chất xơ dạng thực phẩm bổ sung. Kết hợp các hoạt động giảm căng thẳng trong ngày, chẳng hạn như yoga, thiền, đọc sách, đi bộ ngoài trời…

Nếu chúng ta bị buồn nôn, hãy nhâm nhi trà gừng hoặc sử dụng tinh dầu gừng. Chúng ta cũng có thể khuếch tán tinh dầu bạc hà hoặc chanh trong nhà, thử đi bộ chậm rãi ngoài trời để hít thở không khí trong lành, giữ cho ngôi nhà của chúng ta luôn mát mẻ, đồng thời kết hợp thiền định và châm cứu.

Nếu chúng ta có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng ung thư đại tràng nào, thay vì hoảng sợ, tốt nhất chúng ta nên đến gặp bác sĩ. Các triệu chứng ung thư đại tràng có thể tương tự như các triệu chứng do một số bệnh khác gây ra, chẳng hạn như bệnh trĩ, hội chứng ruột kích thích hoặc các bệnh viêm ruột như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn. Nói cách khác, chỉ vì chúng ta đi đại tiện bất thường hoặc đau không có nghĩa là chúng ta bị ung thư.

Đừng bỏ qua những cơn đau hoặc triệu chứng dai dẳng, đặc biệt là có máu bất thường trong phân. Hãy khám bệnh định kỳ hàng năm để chẩn đoán bệnh ở giai đoạn sớm, tăng cơ hội điều trị thành công nếu không may mắc phải bệnh ung thư đại trực tràng.

BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)