Ung thư vú là gì?
Ung thư bắt đầu khi các tế bào bắt đầu tăng sinh, phát triển ngoài tầm kiểm soát. Ung thư có thể phát triển ở bất cứ đâu trong cơ thể và được đặt tên theo bộ phận của cơ thể nơi nó bắt đầu. Ung thư vú là một loại ung thư bắt đầu ở vú. Nó có thể bắt đầu ở một hoặc cả hai vú. Chúng ta cùng tìm hiểu ung thư vú là gì?
Ung thư vú xảy ra chủ yếu ở phụ nữ, tuy nhiên nam giới cũng có thể bị ung thư vú.
Hầu hết các khối u ở vú là lành tính và không phải ung thư (ác tính). Khối u vú không phải ung thư là sự phát triển bất thường, nhưng chúng không lan ra bên ngoài vú. Chúng không đe dọa đến tính mạng, nhưng một số loại u vú lành tính có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú ở phụ nữ. Bất kỳ khối u hoặc thay đổi nào ở vú đều cần được bác sĩ kiểm tra để tìm hiểu xem đó là lành tính hay ác tính và liệu nó có thể ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư trong tương lai của người bệnh hay không.
Ung thư vú bắt đầu từ đâu?
Ung thư vú có thể bắt đầu từ các phần khác nhau của vú. Vú là một cơ quan nằm trên xương sườn trên và cơ ngực. Có vú bên trái và bên phải và mỗi bên chủ yếu có các tuyến, ống dẫn và mô mỡ. Ở phụ nữ, vú sản xuất và cung cấp sữa để nuôi trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Lượng mô mỡ ở vú quyết định kích thước của mỗi bên ngực.
Vú có các bộ phận khác nhau:
– Thùy là các tuyến tạo ra sữa mẹ. Ung thư bắt đầu ở đây được gọi là ung thư tiểu thùy.
– Các ống dẫn sữa là những kênh nhỏ đi ra từ các tiểu thùy và dẫn sữa đến núm vú. Đây là nơi phổ biến nhất để ung thư vú bắt đầu. Ung thư bắt đầu từ đây được gọi là ung thư ống dẫn sữa.
– Núm vú là lỗ hở trên da vú nơi các ống dẫn sữa gặp nhau và biến thành các ống dẫn lớn hơn để sữa có thể ra khỏi vú. Núm vú được bao quanh bởi lớp da dày sẫm màu hơn một chút được gọi là quầng vú (nhũ hoa). Một loại ung thư vú ít phổ biến hơn được gọi là bệnh Paget vú có thể bắt đầu ở núm vú.
– Chất béo và mô liên kết (stroma) bao quanh các ống dẫn và tiểu thùy và giúp giữ chúng ở đúng vị trí. Một loại ung thư vú ít phổ biến hơn được gọi là khối u phyllodes có thể bắt đầu trong chất nền.
– Mạch máu và mạch bạch huyết cũng được tìm thấy ở vú. Angiosarcoma là một loại ung thư vú ít phổ biến hơn có thể bắt đầu trong lớp niêm mạc của các mạch này.
Một số ít ung thư có thể bắt đầu ở các mô khác trong vú. Những loại ung thư này được gọi là sarcoma, u lympho và không thực sự được coi là ung thư vú.
Ung thư vú lây lan như thế nào?
Ung thư vú có thể lây lan (di căn) khi các tế bào ung thư xâm nhập vào máu hoặc hệ thống bạch huyết và sau đó được đưa đến các bộ phận khác của cơ thể.
Hệ thống bạch huyết là một phần của hệ thống miễn dịch của cơ thể chúng ta. Đó là một mạng lưới các hạch bạch huyết (các tuyến nhỏ, có kích thước bằng hạt đậu), các ống dẫn hoặc mạch máu và các cơ quan hoạt động cùng nhau để thu thập và vận chuyển dịch bạch huyết trong suốt qua các mô trong cơ thể đến máu. Dịch bạch huyết trong suốt bên trong các mạch bạch huyết chứa các sản phẩm phụ của mô và chất thải, cũng như các tế bào của hệ thống miễn dịch.
Các mạch bạch huyết mang dịch bạch huyết ra khỏi vú. Trong trường hợp ung thư vú, các tế bào ung thư có thể xâm nhập vào các mạch bạch huyết đó và bắt đầu phát triển trong các hạch bạch huyết. Hầu hết các mạch bạch huyết của vú chảy vào:
– Hạch dưới cánh tay (hạch nách);
– Các hạch bạch huyết bên trong ngực gần xương ức (hạch bạch huyết bên trong vú);
– Các hạch bạch huyết xung quanh xương đòn (hạch bạch huyết trên đòn và hạch bạch huyết dưới đòn);
Nếu các tế bào ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết, thì có nhiều khả năng các tế bào đó đã di chuyển qua hệ thống bạch huyết và lây lan (di căn) đến các bộ phận khác của cơ thể người bệnh. Tuy nhiên, không phải tất cả phụ nữ có tế bào ung thư trong hạch bạch huyết đều phát triển di căn và một số phụ nữ không có tế bào ung thư trong hạch bạch huyết có thể phát triển di căn sau đó.
Các loại ung thư vú
Có nhiều loại ung thư vú khác nhau. Loại này được xác định bởi loại tế bào cụ thể trong vú bị ảnh hưởng. Hầu hết các bệnh ung thư vú là ung thư biểu mô. Các loại ung thư vú phổ biến nhất như ung thư biểu mô ống tại chỗ (DCIS) và ung thư biểu mô xâm lấn là ung thư biểu mô tuyến, vì ung thư bắt đầu trong các tế bào tuyến trong ống dẫn sữa hoặc tiểu thùy (tuyến sản xuất sữa). Các loại ung thư khác có thể phát triển ở vú, như angiosarcoma hoặc sarcoma, nhưng không được coi là ung thư vú vì chúng bắt đầu ở các tế bào khác nhau của vú.
Ung thư vú cũng được phân loại theo một số loại protein hoặc gene mà mỗi loại ung thư có thể tạo ra. Sau khi sinh thiết xong, các tế bào ung thư vú được kiểm tra các protein được gọi là thụ thể estrogen và thụ thể progesterone cũng như gene hoặc protein HER2. Các tế bào khối u cũng được xem xét kỹ lưỡng trong phòng thí nghiệm để tìm ra nó ở cấp độ nào. Các protein cụ thể được tìm thấy và cấp độ khối u có thể giúp quyết định giai đoạn ung thư và các lựa chọn điều trị.
BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)