Ung thư tuyến giáp tương đối hiếm gặp so với các bệnh ung thư khác. Thường có thể điều trị bằng phẫu thuật, i-ốt phóng xạ và có tiên lượng tốt. Các bạn hãy cùng tìm hiểu về các dấu hiệu, nguyên nhân, chẩn đoán và tiên lượng bệnh của ung thư tuyến giáp qua bài viết này.

 

Ung thư tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết hình cánh bướm, thường nằm ở phía trước dưới cổ. Công việc của tuyến giáp là tạo ra các hormone tuyến giáp, được tiết vào máu và sau đó được vận chuyển đến mọi mô trong cơ thể. Hormone tuyến giáp giúp cơ thể sử dụng năng lượng, giữ ấm và giữ cho não, tim, cơ và các cơ quan khác hoạt động bình thường.

Ung thư tuyến giáp là một loại ung thư bắt đầu trong tuyến giáp. Ung thư bắt đầu khi các tế bào bắt đầu phát triển ngoài tầm kiểm soát. Các tế bào bất thường nhân lên trong tuyến giáp của bạn và chúng sẽ tạo thành một khối u.

Các loại ung thư tuyến giáp là gì?

Phân loại ung thư tuyến giáp dựa trên loại tế bào mà ung thư phát triển. Các loại ung thư tuyến giáp bao gồm:

– U nhú: Có tới 80% các trường hợp ung thư tuyến giáp là u nhú. Loại ung thư này phát triển chậm. Mặc dù ung thư tuyến giáp dạng nhú thường di căn đến các hạch bạch huyết ở cổ nhưng bệnh đáp ứng rất tốt với điều trị. Ung thư tuyến giáp dạng nhú có khả năng chữa khỏi cao và hiếm khi gây tử vong;

– Thể nang: Ung thư tuyến giáp thể nang chiếm tới 15% chẩn đoán ung thư tuyến giáp. Ung thư này có nhiều khả năng lây lan đến xương và các cơ quan của bạn, chẳng hạn như phổi của bạn. Ung thư di căn (ung thư lan rộng) có thể khó điều trị hơn;

– Thể tủy: Khoảng 4% ung thư tuyến giáp thể tủy. Một phần tư số người bị ung thư tuyến giáp thể tủy có tiền sử gia đình mắc bệnh. Một gen bị lỗi (đột biến gen) có thể là nguyên nhân;

– Thể không biệt hoá: Ung thư tuyến giáp không biệt hoá này là loại khó điều trị nhất. Nó có thể phát triển nhanh chóng và thường lan ra các mô xung quanh và các bộ phận khác của cơ thể bạn. Loại ung thư hiếm gặp này chiếm khoảng 2% chẩn đoán ung thư tuyến giáp.

Các giai đoạn ung thư tuyến giáp là gì?

Bác sĩ sẽ khám và chỉ định làm xét nghiệm để xác định xem ung thư tuyến giáp đã lan rộng bao xa. Nói chung, khi các tế bào ung thư trong tuyến giáp di căn, trước tiên chúng sẽ lan sang các cấu trúc và hạch bạch huyết gần đó. Sau đó, ung thư có thể di căn đến các hạch bạch huyết, cơ quan và xương ở xa.

Các giai đoạn ung thư tuyến giáp nằm trong khoảng từ 1 (I) đến 4 (IV). Nói một cách đơn giản, con số càng cao thì ung thư càng lan rộng.

Nguyên nhân ung thư tuyến giáp

Cho tới hiện tại vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể gây ung thư tuyến giáp. Ung thư có thể được gây ra bởi những thay đổi DNA làm bật gen sinh ung thư hoặc tắt các gen ức chế khối u. Tuy nhiên nhiều báo cáo chỉ ra vài yếu tố nguy cơ của ung thư tuyến giáp như:

– Giới: ung thư tuyến giáp (giống như hầu hết các bệnh về tuyến giáp) xảy ra ở phụ nữ nhiều hơn khoảng 3 lần so với nam giới;

– Tuổi: Ung thư tuyến giáp có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng nguy cơ mắc bệnh cao nhất sớm hơn đối với phụ nữ (những người thường ở độ tuổi 40 hoặc 50 khi được chẩn đoán) so với nam giới (thường ở độ tuổi 60 hoặc 70);

– Tuyến giáp to (bướu cổ);

– Tiền sử gia đình mắc bệnh tuyến giáp hoặc ung thư tuyến giáp;

– Viêm tuyến giáp;

– Đột biến gen gây ra các bệnh nội tiết, chẳng hạn như hội chứng đa u nội tiết;

– Thiếu Iod trong khẩu phần ăn;

– Béo phì;

– Xạ trị ung thư đầu và cổ, đặc biệt là trong thời thơ ấu;

– Tiếp xúc với bụi phóng xạ từ vũ khí hạt nhân hoặc tai nạn nhà máy điện.

​Dấu hiệu cảnh báo ung thư tuyến giáp là gì?

Nếu bạn bị ung thư tuyến giáp, có thể bạn không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của nó trong giai đoạn đầu. Đó là bởi vì có rất ít triệu chứng trong thời gian đầu. Hiện tại không có chương trình tầm soát ung thư tuyến giáp trên dân số chung. Đa phần các tình huống đến gặp nhân viên y tế khi có triệu chứng bất thường, hoặc ghi nhận bất thường trên siêu âm vùng cổ.

Khi ung thư tuyến giáp phát triển, bạn có thể nhận thấy bất kỳ vấn đề nào sau đây:

– Đau cổ, họng;

– Cục u trong cổ của bạn;

– Sưng hạch bạch huyết ở cổ;

– Khó nuốt, khó thở;

– Thay đổi giọng hát, khàn giọng;

– Ho.

Dấu hiệu cho thấy ung thư tuyến giáp đã di căn là gì?

Nếu ung thư tuyến giáp đã lan rộng sang các vùng khác trên cơ thể, bạn có thể gặp các triệu chứng như:

– Mệt mỏi;

– Ăn mất ngon;

– Buồn nôn và ói mửa;

– Giảm cân bất ngờ;

– Đau nhức xương, thậm chí gãy xương bệnh lý do đã di căn tới xương;

– Nhức đầu, chóng mặt, nôn ói khi đã di căn tới não;

– Đau tức vùng hạ sườn phải khi đã di căn tới gan.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hiện tại không có chương trình tầm soát ung thư tuyến giáp trên dân số chung. Đa phần các tình huống đến gặp nhân viên y tế khi có triệu chứng bất thường, hoặc ghi nhận bất thường trên siêu âm vùng cổ. Các dấu hiệu mà bạn nên đến khám tại các cơ sở y tế gồm:

– Sờ/ nhìn thấy khối vùng cổ;

– Khó thở, thở nghe âm rít;

– Nuốt nghẹn hoặc nuốt vướng;

– Ho hoặc khàn tiếng kéo dài > 3 tuần;

– Sụt cân không rõ nguyên nhân.

Ung thư tuyến giáp được chẩn đoán như thế nào?

Những phương pháp được sử dụng để chẩn đoán ung thư tuyến giáp như sau:

Siêu âm tuyến giáp: Ngày nay siêu âm với độ phân giải cao có thể giúp phát hiện hạt giáp kích thước nhỏ, xác định số lượng, tính chất, đặc, nang, hỗn hợp. Siêu âm giúp xác định tình trạng hạch di căn cổ – hạch trung tâm.

Chọc hút tế bào kim nhỏ: Bác sĩ sẽ dùng một kim nhỏ chọc vào khối u ở tuyến giáp lấy ra một ít bệnh phẩm, sau đó sẽ quan sát chúng qua kính hiển vi để chẩn đoán. Đây là phương pháp rất có giá trị để chẩn đoán khối u lành tính hay ác tính.

Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu tuyến giáp kiểm tra nồng độ hormone và đánh giá xem tuyến giáp của bạn có hoạt động bình thường hay không.

Quét hình ảnh: Quét i-ốt phóng xạ, chụp cắt lớp vi tính (CT) và chụp cắt lớp phát xạ positron (PET) có thể phát hiện ung thư tuyến giáp và sự lây lan của ung thư.

Điều trị ung thư tuyến giáp

Phương pháp điều trị ung thư tuyến giáp phụ thuộc vào kích thước khối u và liệu ung thư có lan rộng hay không. Phương pháp điều trị bao gồm:

Phẫu thuật: Phẫu thuật là phương pháp điều trị phổ biến nhất cho bệnh ung thư tuyến giáp. Tùy thuộc vào kích thước và vị trí của khối u, bác sĩ phẫu thuật có thể cắt bỏ một phần tuyến giáp của bạn (cắt bỏ thùy) hoặc toàn bộ tuyến (cắt bỏ tuyến giáp). Bác sĩ phẫu thuật cũng loại bỏ bất kỳ hạch bạch huyết gần đó nơi các tế bào ung thư đã lan rộng.

Liệu pháp i-ốt phóng xạ: Với liệu pháp i-ốt phóng xạ, bạn nuốt một viên thuốc hoặc chất lỏng có chứa liều i-ốt phóng xạ cao hơn liều được sử dụng trong quá trình quét i-ốt phóng xạ chẩn đoán. Iốt phóng xạ thu nhỏ và phá hủy tuyến giáp bị bệnh cùng với các tế bào ung thư. Phương pháp điều trị này rất an toàn. Tuyến giáp của bạn hấp thụ gần như toàn bộ iốt phóng xạ và phần còn lại của cơ thể bạn tiếp xúc với bức xạ ở mức tối thiểu. Chỉ khi bạn đã được cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp thì chỉ định điều trị Iod phóng xạ mới được đặt ra.

Xạ trị: Bức xạ giết chết các tế bào ung thư và ngăn chặn chúng phát triển. Xạ trị ngoài sử dụng máy để cung cấp các chùm năng lượng mạnh trực tiếp đến vị trí khối u.

Hóa trị: Thuốc hóa trị tiêm tĩnh mạch hoặc uống tiêu diệt tế bào ung thư và ngăn chặn sự phát triển của ung thư. Phương pháp này ít có vai trò trong điều trị ung thư tuyến giáp.

Liệu pháp nội tiết tố: Phương pháp điều trị này ngăn chặn việc giải phóng các hormone có thể khiến ung thư lan rộng hoặc quay trở lại. Sau khi cắt toàn bộ tuyến giáp, hoặc sau khi điều trị iod phóng xạ, bạn sẽ phải bổ sung hằng ngày lượng hormone thiếu hụt do tuyến giáp tiết ra.

Các biến chứng của ung thư tuyến giáp là gì?

Ung thư tuyến giáp có thể di căn đến các bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như gan, phổi hoặc xương. Phát hiện và điều trị ung thư tuyến giáp ở giai đoạn đầu giúp giảm nguy cơ di căn.

Ung thư tuyến giáp có thể tái phát, vì ung thư tuyến giáp phát triển chậm nên có thể mất tới 20 năm để tái phát. Tái phát xảy ra ở 30% các trường hợp ung thư tuyến giáp.

Nhìn chung, tiên lượng ung thư tuyến giáp là tích cực. Nhưng điều quan trọng cần biết là sau phẫu thuật hoặc điều trị tuyến giáp, cơ thể bạn vẫn cần hormone tuyến giáp để hoạt động. Bạn sẽ cần liệu pháp hormone thay thế tuyến giáp suốt đời. Các hormone tuyến giáp tổng hợp, chẳng hạn như levothyroxine thay thế các hormone tuyến giáp mà cơ thể bạn không còn sản xuất một cách tự nhiên.

Tỷ lệ sống sót ung thư tuyến giáp là bao nhiêu?

Cứ 10 người bị ung thư tuyến giáp thì có 8 người phát triển thành dạng nhú. Ung thư tuyến giáp dạng nhú có tỷ lệ sống sót sau 5 năm gần như 100% khi ung thư khu trú trong tuyến giáp. Ngay cả khi ung thư di căn, tỷ lệ sống sót là gần 80%.

Tỷ lệ sống sót sau 5 năm đối với các loại ung thư tuyến giáp khác bao gồm:

Nang: Gần 100% đối với khu trú; khoảng 63% cho di căn.

Tuỷ: Gần 100% đối với khu trú; khoảng 40% cho di căn.

Không biệt hoá: Gần 31% cho khu trú; 4% cho di căn.

Có thể ngăn ngừa ung thư tuyến giáp không?

Nhiều người phát triển ung thư tuyến giáp mà không rõ lý do, vì vậy việc phòng ngừa là không thực sự khả thi. Nhưng để giảm nguy cơ ung thư tuyến giáp, mọi người nên hạn chế tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như tia bức xạ, chế độ ăn thiếu hoặc thừa iod; nên ăn uống và sinh hoạt lành mạnh và thực hành thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng một lần hoặc ít nhất mỗi năm một lần để phát hiện sớm các tình trạng bất thường.

Tóm lại, ung thư tuyến giáp là loại bệnh hiếm gặp, có khả năng khỏi bệnh lâu dài nếu chẩn đoán đúng và điều trị phù hợp. Việc phát hiện các triệu chứng và đến khám tại các cơ sở uy tín là quan trọng. Bạn nên tuân thủ hướng dẫn của nhân viên y tế trước, trong và sau quá trình điều trị.

BS. Đỗ Nguyệt Thanh (Thọ Xuân Đường)