Cây kế sữa là một loại thảo dược tự nhiên có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm. Nó thường được sử dụng để giải độc cơ thể và thúc đẩy sức khỏe gan và túi mật. Mặc dù bằng chứng y khoa hiện tại còn hạn chế, cây kế sữa có chứa nhiều đặc tính hữu ích có khả năng điều trị nhiều tình trạng khác nhau, trong đó có bệnh ung thư.

Tìm hiểu về cây kế sữa

Cây kế sữa là một loại thảo dược phổ biến đã được sử dụng trong hơn 2.000 năm. Trên thực tế, bác sĩ và nhà thực vật học người Hy Lạp Dioscorides là người đầu tiên mô tả đặc tính chữa bệnh của cây kế sữa vào năm 40 sau Công nguyên

Còn được gọi bằng tên khoa học là Silybum marianum. Cây có nguồn gốc từ vùng Địa Trung Hải và là thành viên của họ thực vật Asteraceae.

Loại thảo dược chữa bệnh này có tên như vậy là do chất lỏng màu trắng sữa chảy ra từ lá cây khi chúng bị nghiền nát. Lá thực sự của cây cũng có một hoa văn màu trắng đốm khiến chúng trông giống như đã được nhúng trong sữa. Nó cũng được gọi là cây kế sữa St. Mary, cây kế thánh và silybum.

Cây kế sữa thường được sử dụng với nhiều mục đích từ giảm cân đến sức khỏe làn da cho đến thúc đẩy sản xuất sữa mẹ. Mặc dù có nhiều lợi ích tiềm năng khác nhau, nhưng nó được biết đến nhiều nhất vì là chất hỗ trợ gan tự nhiên và đôi khi được sử dụng để giúp điều trị các bệnh về gan như xơ gan, vàng da và viêm gan, cũng như các vấn đề về túi mật. Không chỉ vậy, cây kế sữa còn có tiềm năng trong việc phòng chống bệnh ung thư.

Có nhiều loại sản phẩm từ cây kế sữa, hạt và lá của cây kế sữa có thể được sử dụng dưới dạng viên, bột, cồn thuốc, chiết xuất hoặc trà.

Trên thực tế, hạt có thể ăn hoàn toàn sống, nhưng mọi người thường thích dùng chiết xuất hoặc thực phẩm bổ sung từ cây kế sữa để dùng liều cao hơn và thấy kết quả tốt hơn.

Những lợi ích của cây kế sữa

Có thể giúp bảo vệ chống lại ung thư và cải thiện điều trị

Hạt kế sữa là nguồn tuyệt vời của chất chống oxy hóa flavonoid có tên là silymarin, thực chất bao gồm một số hợp chất hoạt tính khác được gọi là flavolignans.

Silymarin có thể giúp giảm nguy cơ phát triển ung thư bằng cách tăng cường hệ thống miễn dịch, chống lại tổn thương DNA và đảo ngược sự phát triển của khối u ung thư. Ngoài việc ngăn chặn ung thư vú, các nghiên cứu trên ống nghiệm và động vật cho thấy silmarin cũng có thể bảo vệ chống lại một số loại ung thư khác, bao gồm ung thư phổi và ung thư tuyến tiền liệt.

Năm 2007, sau khi xem xét nhiều nghiên cứu liên quan đến phương pháp điều trị bằng cây kế sữa, các nhà nghiên cứu tại Đại học Minnesota đã báo cáo “Có bằng chứng tiền lâm sàng mạnh mẽ về tác dụng bảo vệ gan và chống ung thư của silymarin, bao gồm ức chế sự phát triển của tế bào ung thư ở tuyến tiền liệt, da, vú và tế bào cổ tử cung của con người”.

Khoảng 50 – 70% các phân tử silymarin có trong cây kế sữa là loại được gọi là silybin, còn được gọi là silibinin.

Chất chống oxy hóa này kích thích tổng hợp protein và thay đổi lớp ngoài của các tế bào khỏe mạnh, bảo vệ chúng khỏi bị hư hại và đột biến. Nó cũng ức chế độc tố cư trú trong cơ thể, hỗ trợ tái tạo tế bào và chống lại tác hại của các chất ô nhiễm, hóa chất và kim loại nặng có thể gây ra tổn thương do gốc tự do.

Theo các nhà nghiên cứu tại Khoa Y học Thực nghiệm và Lâm sàng thuộc Đại học Magna Graecia, silymarin hoạt động như một chất bảo vệ chống ung thư bằng cách ngăn chặn sự liên kết của độc tố với các thụ thể màng tế bào.

Cần phải nghiên cứu thêm trước khi có thể sử dụng cây kế sữa và silymarin để điều trị ung thư.

Bảo vệ gan

Cây kế sữa có thể có hiệu quả trong việc tái tạo tế bào gan một cách tự nhiên và loại bỏ độc tố trong cơ thể, bao gồm tác hại của việc uống rượu, thuốc trừ sâu trong nguồn thực phẩm, kim loại nặng trong nguồn nước và ô nhiễm trong không khí mà chúng ta hít thở.

Gan thực sự là cơ quan nội tạng lớn nhất của cơ thể và chịu trách nhiệm thực hiện một số chức năng giải độc thiết yếu. Tình trạng máu trong toàn bộ cơ thể chủ yếu phụ thuộc vào sức khỏe của gan.

Gan giúp loại bỏ độc tố và các chất có hại ra khỏi máu, hỗ trợ sản xuất hormone, giải độc cơ thể, giải phóng đường vào máu để cung cấp năng lượng ổn định cho cơ thể và tiết mật vào ruột non để chất béo có thể được hấp thụ từ thức ăn.

Cây kế sữa từ lâu đã được sử dụng để điều trị nhiều bệnh về gan, bao gồm bệnh gan do rượu, viêm gan cấp tính và mãn tính do virus và bệnh gan do độc tố.

Một nghiên cứu năm 2021 đã chứng minh chức năng gan được cải thiện ở những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu sau khi dùng thực phẩm bổ sung từ cây kế sữa.

Cần có thêm nhiều nghiên cứu để xác định cần dùng bao nhiêu cây kế sữa và trong bao lâu để điều trị một số vấn đề về gan.

Có thể giúp hạ cholesterol cao

Cây kế sữa có lợi cho sức khỏe tim mạch và giúp hạ mức cholesterol cao bằng cách giảm viêm, làm sạch máu và ngăn ngừa tổn thương do stress oxy hóa trong động mạch.

Mặc dù vẫn cần nhiều nghiên cứu chính thức hơn, nhưng các nghiên cứu sơ bộ cho thấy khi silymarin được sử dụng kết hợp với các phương pháp điều trị truyền thống khác, nó có thể cải thiện mức cholesterol toàn phần, cholesterol LDL xấu và triglyceride.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là các nghiên cứu hiện có về lợi ích của cây kế sữa đối với tim chỉ được thực hiện đối với những người mắc bệnh tiểu đường, những người có xu hướng có mức cholesterol cao.

Do đó, hiện tại, vẫn chưa rõ liệu cây kế sữa có tác dụng tương tự ở những người không bị tiểu đường hay không và liệu nó có được sử dụng để giảm mức cholesterol một cách tự nhiên trong tương lai hay không.

Có thể giúp kiểm soát hoặc ngăn ngừa bệnh tiểu đường

Có một số nghiên cứu thuyết phục cho thấy việc dùng silymarin, hóa chất chính có trong cây kế sữa, cùng với các phương pháp điều trị thông thường, có thể giúp kiểm soát các triệu chứng của bệnh tiểu đường tuýp 2 bằng cách thúc đẩy kiểm soát lượng đường trong máu tốt hơn.

Các chất chống oxy hóa có giá trị tìm thấy trong cây kế sữa đã được báo cáo trong các nghiên cứu thực nghiệm và lâm sàng là giúp giảm lượng đường trong máu ở những người bị kháng insulin, vì vậy, việc bổ sung nó vào chế độ ăn uống của bệnh nhân tiểu đường là điều hợp lý.

Một nghiên cứu năm 2006 do Khoa Dược lý tại Viện Cây thuốc thực hiện đã phát hiện ra rằng khi bệnh nhân tiểu đường được dùng chiết xuất silymarin trong khoảng thời gian 4 tháng, lượng đường trong máu lúc đói và lượng insulin của họ được cải thiện đáng kể so với những bệnh nhân dùng giả dược.

Điều này có thể đúng vì gan có một phần trách nhiệm điều chỉnh hormone, bao gồm giải phóng insulin vào máu. Insulin có trách nhiệm kiểm soát lượng đường trong máu, điều này đặc biệt quan trọng đối với những người bị tiểu đường.

Tuy nhiên, cần phải nghiên cứu thêm trước khi đưa ra thêm khuyến nghị.

Có thể tăng sản xuất sữa mẹ

Cây kế sữa cũng thường được dùng để tăng sản lượng sữa mẹ, với một nghiên cứu cho thấy một số chiết xuất trong cây kế sữa có thể tăng sản lượng sữa hàng ngày lên đến 86%. Nó hoạt động bằng cách giúp tạo ra nhiều hormone sản xuất sữa prolactin hơn.

Cần có thêm nhiều nghiên cứu trước khi khuyến nghị sử dụng cho các bà mẹ đang cho con bú.

Có tác dụng chống lão hóa

Nhờ hàm lượng chất chống oxy hóa của cây kế sữa, loại thảo dược này thực sự có thể giúp làm chậm quá trình lão hóa. Điều này áp dụng cho cả bề mặt da và các cơ quan của chúng ta, vì chất chống oxy hóa có thể bảo vệ cơ thể chúng ta khỏi bệnh mãn tính.

Tính chất bảo vệ da của cây kế sữa giúp làm giảm các dấu hiệu lão hóa rõ rệt, do đó, sử dụng cây kế sữa có thể giúp ngăn ngừa ung thư da và tổn thương da, chẳng hạn như mụn trứng cá, đốm đen, nếp nhăn, đường nhăn và đổi màu da.

Mặc dù nghiên cứu về chủ đề này chủ yếu chỉ giới hạn ở các nghiên cứu trên động vật, một thử nghiệm được công bố trên Tạp chí Photochemistry and Photobiology đã phát hiện ra rằng silymarin bảo vệ da chuột khỏi tình trạng stress oxy hóa do tia UV gây ra và giúp giảm viêm.

Chất silymarin có trong cây kế sữa cũng có thể bảo vệ cơ thể khỏi sự suy giảm glutathione, một “chất chống oxy hóa chính” cực kỳ hữu ích trong việc giúp ngăn ngừa sự hình thành bệnh tật.

Vai trò lớn nhất của Glutathione là giúp chống lại stress oxy hóa dẫn đến các bệnh như ung thư, tiểu đường, bệnh tim và các bệnh thoái hóa thần kinh như bệnh Alzheimer. Nó có thể giúp ngăn ngừa tổn thương các thành phần tế bào quan trọng do các loài oxy phản ứng gây ra, chẳng hạn như các gốc tự do.

Ngoài ra, nghiên cứu trên động vật cho thấy cây kế sữa có khả năng:

– Làm giảm hen suyễn, dị ứng.

– Hỗ trợ giảm cân.

– Ngăn ngừa loãng xương và hỗ trợ sức khỏe xương.

– Cải thiện sức khỏe nhận thức.

Tùy chọn bổ sung

Lượng thành phần hoạt tính có thể thay đổi rất nhiều tùy thuộc vào các phương pháp chế biến khác nhau được sử dụng và nhãn hiệu. Hiện nay, có một số viên nén, viên nang và gel mềm kế sữa khác nhau trên thị trường, tất cả đều khuyến nghị liều lượng khác nhau.

Hiện tại không có liều lượng chuẩn của cây kế sữa. Theo một nghiên cứu năm 2011, liều lượng cho người lớn là 420 mg/ngày chiết xuất (chuẩn hóa thành 70 – 80% silymarin) 3 lần mỗi ngày trong 6 – 8 tuần. Liều duy trì là 280 mg/ngày.

Hãy tìm sản phẩm chất lượng cao có chứa từ 50 – 150mg chiết xuất cây kế sữa nguyên chất trên mỗi viên nang để chúng ta có thể điều chỉnh lượng dùng tùy theo nhu cầu của mình.

Trà kế sữa

Thay vì sử dụng thực phẩm bổ sung từ cây kế sữa, chúng ta có thể thử dùng dưới dạng trà. Trên thực tế, nhiều công ty sản xuất trà cây kế sữa bằng cách ngâm lá và hạt từ cây.

Chúng ta có thể nghiền nát hạt và ngâm chúng cùng với lá để pha trà, ăn sống hoặc sấy khô thành dạng bột. Bảo quản hạt và lá trong tủ đông để giữ được lâu hơn và giữ được các chất dinh dưỡng mạnh mẽ của chúng.

Rủi ro, tác dụng phụ và tương tác

Cây kế sữa thường được coi là an toàn và dung nạp tốt, với rất ít trường hợp tác dụng phụ được báo cáo.

Tác dụng phụ thường gặp nhất không nghiêm trọng và bao gồm rối loạn tiêu hóa, chẳng hạn như tác dụng nhuận tràng nhẹ. Tuy nhiên, khi dùng trong phạm vi liều khuyến cáo, thuốc được cho là có hiệu quả và hầu như không gây phản ứng dị ứng.

Cây kế sữa có thể tương tác với một số loại thuốc, bao gồm thuốc dị ứng, thuốc chống lo âu và thuốc làm loãng máu, trong số những loại khác. Nếu chúng ta đang dùng bất kỳ loại thuốc nào, hãy trao đổi với bác sĩ để ngăn ngừa bất kỳ tương tác nào với cây kế sữa trước khi bắt đầu bổ sung.

Nó cũng có tác dụng estrogen, nghĩa là nó bắt chước tác dụng của estrogen trong cơ thể. Nếu chúng ta mắc các bệnh nhạy cảm với hormone, chẳng hạn như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung hoặc ung thư buồng trứng, chúng ta nên tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ trước khi bắt đầu bổ sung.

Ngoài ra, lưu ý rằng các chất chống oxy hóa như chất có trong cây kế sữa đã được chứng minh là có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của một số loại thuốc hóa trị ung thư bằng cách bảo vệ tế bào ung thư khỏi bị chết.

BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)