Mặc dù hầu hết mọi người đều coi hành tăm như một loại rau gia vị, tuy nhiên loại rau này còn có rất nhiều lợi ích và công dụng tiềm năng khác. Trên thực tế, hành tăm chứa nhiều chất dinh dưỡng quan trọng và các hợp chất tăng cường sức khỏe đã được chứng minh là có tác dụng chống lại sự phát triển của tế bào ung thư, bảo vệ chống lại bệnh mãn tính, tăng cường khả năng miễn dịch và hơn thế nữa.

Hành tăm là gì?

Hành tăm (Allium schoenoprasum), là một loài thực vật ăn được thuộc chi Hành (Allium), họ Thủy tiên (Amaryllidaceae). Tỏi tây, tỏi, hành, hành tăm, hẹ… đều có họ hàng gần và có chung một bộ chất dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe.

Loại thảo mộc này đã có từ ít nhất 5.000 năm trước và được trồng từ thời Trung cổ.

Chúng mọc thành từng bụi lớn giống như cỏ và có lá dài, mỏng với hoa hành màu tím.

Giá trị dinh dưỡng của hành tăm

Mặc dù chúng thường được tiêu thụ với số lượng nhỏ, nhưng hành tăm tươi vẫn có tác dụng khá tốt khi nói đến dinh dưỡng. Khi kết hợp với nhiều loại thực phẩm lành mạnh khác, thậm chí chỉ một muỗng canh cũng có thể giúp tăng lượng vitamin K, vitamin C và vitamin A để giúp chúng ta đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày.

Một thìa canh (khoảng 3g) lá hành tăm sống chứa khoảng:

1 calo
0,1g carbohydrate
0,1g protein
0,1g chất xơ
6,4µg vitamin K (8% DV)
1,7mg vitamin C (3% DV)
131 UI vitamin A (3% DV)
3,2 µg folate (1% DV)
0,1mg mangan (1% DV)

Lợi ích sức khỏe của hành tăm

Chứa hợp chất chống ung thư

Giống như các loại rau khác trong cùng họ, hành tăm được cho là có đặc tính chống ung thư mạnh mẽ. Trong một số trường hợp, việc tiêu thụ thường xuyên các loại rau họ hành thậm chí còn có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư. Ví dụ, một nghiên cứu ở Trung Quốc phát hiện ra rằng ăn nhiều rau họ hành hơn có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư dạ dày.

Sự hiện diện của các hợp chất organosulfur được tìm thấy trong hạt hành tăm được cho là có tác dụng có lợi đối với bệnh ung thư. Một đánh giá được công bố trên tạp chí Viễn cảnh sức khỏe môi trường lưu ý rằng các hợp chất này có thể làm thay đổi tác dụng của một số enzyme liên quan đến quá trình giải độc để làm chậm sự phát triển và lây lan của tế bào ung thư.

Tăng cường sức mạnh của xương

Một trong những lợi ích hàng đầu của hành tăm đến từ hàm lượng vitamin K của chúng. Ngoài việc đóng vai trò trung tâm trong quá trình đông máu, vitamin K còn rất quan trọng để giữ cho xương khỏe mạnh.

Do có liên quan đến quá trình chuyển hóa xương, một số nghiên cứu cho thấy vitamin K có thể cải thiện mật độ khoáng chất của xương và giảm nguy cơ gãy xương.
Để có kết quả tốt nhất, hãy nhớ kết hợp hành tăm với các thực phẩm chứa vitamin K khác. Các loại rau lá xanh, hành lá, cải Brussels, bắp cải, bông cải xanh và dưa chuột đều là những nguồn cung cấp vitamin K tốt cho xương.

Giảm viêm

Mặc dù viêm cấp tính là một phần bình thường của phản ứng miễn dịch, nhưng việc duy trì mức độ viêm cao trong thời gian dài có thể cực kỳ có hại cho sức khỏe của chúng ta. Một số nghiên cứu cho thấy tình trạng viêm có thể là căn nguyên của bệnh tật và có thể góp phần vào sự phát triển của các tình trạng như bệnh tự miễn, rối loạn thoái hóa thần kinh và ung thư.

Hành tăm không chỉ là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa chống viêm tuyệt vời mà còn giàu các hợp chất khác có thể giúp giảm viêm. Một nghiên cứu trong ống nghiệm ở Romania thực sự phát hiện ra rằng lá của cây hành tăm giúp giảm căng thẳng oxy hóa và cũng thể hiện các đặc tính chống viêm mạnh mẽ, khiến nó trở thành thực phẩm chống viêm và thực phẩm chống oxy hóa.

Hỗ trợ phòng ngừa bệnh tật

Nghiên cứu đầy hứa hẹn cho thấy lá hành tăm có thể hỗ trợ phòng ngừa các bệnh mãn tính như bệnh tim, ung thư và tiểu đường.

Theo một bài đánh giá được công bố trên Tạp chí Y học Bổ sung và Thay thế Dựa trên Bằng chứng, các loại thực vật thuộc chi Allium rất giàu các hợp chất organosulfur, quercetin, flavonoid, saponin và các hợp chất khác có tác dụng chống ung thư, phòng ngừa bệnh tim mạch, chống viêm, chống béo phì, chống tiểu đường, chống oxy hóa, hoạt tính kháng khuẩn, bảo vệ thần kinh và tác dụng miễn dịch.

Chúng cũng chứa một lượng lớn vitamin C, một loại vitamin tan trong nước quan trọng có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ. Các nghiên cứu cho thấy vitamin C bảo vệ hệ thống miễn dịch, giúp chống lại nhiễm trùng và có tác dụng chữa bệnh chống lại nhiều bệnh tật và rối loạn.

Mặc dù chỉ riêng hành tăm không thể đáp ứng nhu cầu vitamin C hàng ngày của chúng ta, nhưng chúng có thể được kết hợp với nhiều loại trái cây và rau khác để tăng lượng vi chất dinh dưỡng thiết yếu này.

Nguồn choline tốt

Hành tăm là nguồn cung cấp choline tuyệt vời, một chất dinh dưỡng quan trọng mà nhiều người trong chúng ta không có đủ. Choline tham gia vào quá trình tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh, cấu trúc tế bào, chuyển hóa và hơn thế nữa.

Nó cũng được cho là có vai trò trực tiếp đối với sức khỏe gan, chức năng não và sự phát triển của thai nhi. Đó là lý do tại sao việc đảm bảo chúng ta có đủ chất này trong chế độ ăn uống hàng ngày là điều vô cùng cần thiết.

Các nguồn choline tốt khác bao gồm trứng, cá hồi đánh bắt tự nhiên, hạt diêm mạch, thịt gà, súp lơ và mầm lúa mì.

Cách trồng hành tăm trong vườn nhà

Trồng hành tăm trong vườn của riêng chúng ta là một cách tuyệt vời để tận dụng vô số lợi ích mà cây hành tăm mang lại. Có rất nhiều lựa chọn về cách trồng hành tăm và chúng rất dễ thu hoạch đối với những người mới bắt đầu làm vườn cũng như những người yêu thích rau xanh.

Chúng nên được trồng vào đầu mùa xuân trong đất ẩm, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt. Không giống như các loại cây ưa bóng râm, cây hành tăm thích ánh sáng mặt trời trực tiếp.

Nếu trồng hành tăm trong chậu, hãy nhớ đặt chúng ở nơi sáng sủa, nơi chúng có thể nhận được ít nhất 6 – 8 giờ nắng mỗi ngày. Mặc dù cây trưởng thành cần rất ít sự chăm sóc nhưng chúng cần được tưới nước thường xuyên trong suốt mùa sinh trưởng.

Làm thế nào để chúng ta thu hoạch và lưu trữ hành tăm?

Hành tăm có thể được thu hoạch trước hoặc sau khi chúng ra hoa xong. Có rất nhiều lựa chọn về cách thu hoạch hành tăm, nhưng phương pháp đơn giản nhất là dùng kéo cắt phần gốc, chỉ cách đất vài cm.

Hoa hành tăm cũng có thể thu hoạch được và cũng có thể ăn được.

Trong năm đầu tiên nên thu hoạch từ 3 – 4 lần. Những năm sau này chúng ta có thể chuyển sang thu hoạch hành tăm hàng tháng, hoặc đơn giản khi cần ăn, chúng ta có thể cắt tỉa những lá hành tăm đã lớn từ các bụi cây trong vườn.

Ngoài ra, chúng ta có thể nhổ cả cây để thu hoạch phần củ nhỏ.

Bảo quản chúng ở nơi khô ráo, thoáng mát và sử dụng tươi nếu có thể.

Cách dùng và bảo quản hành tăm

Hành tăm có tác dụng làm gia vị và trang trí cho nhiều món ăn thường ngày.

Khi nấu ăn, tốt nhất chúng ta nên thêm hành tăm sống vào các món ăn sau khi nấu để tránh để tiếp xúc quá nhiều nhiệt, có thể làm giảm màu sắc và hương vị đặc trưng của hành tăm.

Hành tăm khô có thể để được vài năm nhưng cuối cùng sẽ bắt đầu mất tác dụng theo thời gian. Có một số lựa chọn về cách làm khô hành tăm, nhưng phương pháp đơn giản nhất là sử dụng lò nướng hoặc máy khử nước thực phẩm.

Ngoài ra, chúng ta có thể thử cất chúng trong túi giấy hoặc lọ và đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát trong vài tuần để chúng khô tự nhiên.

Đông lạnh chúng là một lựa chọn tốt khác để bảo quản. Đơn giản chỉ cần thêm hành tăm cắt nhỏ vào khay đá và phủ một chút nước hoặc dầu ô liu trước khi đông lạnh cho đến khi đông cứng. Vì phương pháp này làm thay đổi kết cấu một chút nên tốt nhất nên sử dụng hành tăm đã rã đông trong các món ăn như súp và nước sốt.

Rủi ro và tác dụng phụ của hành tăm

Giống như tất cả các loại nông sản khác, điều quan trọng là phải thực hành an toàn thực phẩm đúng cách khi chế biến hành tăm. Hãy chắc chắn chọn những loại có màu sắc đồng đều để đảm bảo độ tươi.

Làm thế nào để chúng ta biết nếu hành tăm không đảm bảo chất lượng?

Tránh sử dụng những củ hoặc lá mềm, héo hoặc có màu sắc không đồng đều, xỉn màu.

Ngoài ra, hãy đảm bảo chúng ta làm sạch chúng thật kỹ trước khi thêm vào bất kỳ món ăn nào.

Khi chúng ta đã sẵn sàng sử dụng hành tăm, hãy rửa chúng dưới vòi nước sạch mát đang chảy và loại bỏ phần lá đã héo và vỏ héo ngoài củ.

Một số người có thể bị dị ứng với loại rau này, có thể gây ra các triệu chứng như ngứa, phát ban hoặc sưng tấy. Những người bị dị ứng với các loại cây khác cùng họ, như tỏi hoặc hành tây, hành lá, có nhiều khả năng bị phản ứng với hành tăm. Nếu chúng ta nhận thấy bất kỳ triệu chứng bất lợi nào, hãy ngừng sử dụng ngay lập tức và tham khảo ý kiến ​​bác sĩ.

Kết luận

Hành tăm có tốt cho chúng ta không? Ngoài việc chứa nhiều vitamin K, vitamin C và vitamin A, hành tăm còn giàu chất chống oxy hóa và có thể giúp giảm viêm, chống lại tế bào ung thư, tăng cường sức mạnh của xương và bảo vệ chống lại bệnh mãn tính.

Chúng ta có thể tìm thấy hành tăm ở hầu hết các siêu thị ở dạng khô hoặc tươi, thường ở khu vực sản phẩm hoặc bên cạnh các loại thảo mộc và gia vị khác.

Ngoài ra, chúng ta cũng có thể thử tự trồng tại nhà, đảm bảo không phun thuốc kích thích tăng trưởng và hóa chất bảo vệ thực vật, thu hoạch tươi mới và thêm chúng vào các món ăn yêu thích để tận hưởng những lợi ích sức khỏe mà thảo mộc tuyệt vời này mang lại.

BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)