Những người có số lượng bạch cầu thấp sẽ mắc phải tình trạng gọi là giảm bạch cầu. Các tên gọi khác của số lượng bạch cầu thấp có thể bao gồm giảm bạch cầu, bạch cầu thấp và bị suy giảm miễn dịch.

Nguyên nhân gây giảm bạch cầu trung tính là gì?

Giảm bạch cầu trung tính có thể do ung thư, điều trị ung thư hoặc nguyên nhân nào đó không liên quan đến ung thư. Một số nguyên nhân phổ biến là:

– Ung thư ảnh hưởng đến tủy xương (bệnh bạch cầu, u lympho, đa u tủy).

– Các phương pháp điều trị ung thư như hóa trị, điều trị bằng thuốc nhắm mục tiêu và ghép tủy xương hoặc tế bào gốc.

– Các rối loạn ảnh hưởng đến tủy xương như hội chứng rối loạn sinh tủy (MDS).

– Nhiều loại bệnh nhiễm trùng như COVID-19, virus Epstein-Barr (EBV), HIV và viêm gan.

– Các tình trạng miễn dịch như viêm khớp dạng thấp (RA) hoặc bệnh lupus ban đỏ hệ thống (lupus).

– Các vấn đề về dinh dưỡng bao gồm thiếu vitamin B12, đồng hoặc folate.

– Giảm bạch cầu trung tính vô căn mãn tính (CIN) là tình trạng giảm bạch cầu trung tính kéo dài không có nguyên nhân rõ ràng.

Nếu hóa trị, thuốc hoặc phương pháp điều trị khác gây giảm bạch cầu, có thể giảm liều, chuyển đổi phương pháp điều trị hoặc tạm dừng điều trị cho đến khi cơ thể người bệnh hồi phục.

Tế bào bạch cầu có nhiệm vụ gì?

Các tế bào bạch cầu (WBC) là một phần của hệ thống miễn dịch của cơ thể. Hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể khỏi bị nhiễm trùng và các vấn đề miễn dịch khác.

Mỗi loại tế bào bạch cầu có một công việc nhất định trong hệ thống miễn dịch của chúng ta. Vì vậy, mức độ của một số loại tế bào bạch cầu có thể cao hơn hoặc thấp hơn tùy thuộc vào những gì đang diễn ra trong cơ thể người bệnh.

Bạch cầu trung tính chiếm hơn một nửa số WBC của chúng ta. Chúng có nhiệm vụ tiêu diệt vi khuẩn.

Tế bào lympho sử dụng và tạo ra kháng thể để tấn công vi khuẩn và virus.

Bạch cầu ái toan (ưa axit) giúp giảm viêm, ký sinh trùng và phản ứng dị ứng.

Basophils (bạch cầu ưa base) giúp chữa bệnh hen suyễn và dị ứng.

Khi chúng ta bị bệnh, nhiều bạch cầu trung tính được giải phóng hơn, khiến các mức WBC khác giảm xuống. Khi người bệnh bị dị ứng nặng, bạch cầu ái toan hoặc basophils của người bệnh có thể tăng lên.

Làm thế nào được chẩn đoán giảm bạch cầu?

Bản thân tình trạng giảm bạch cầu trung tính thường không gây ra bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào.

Nếu người bệnh đang dùng thuốc hoặc các phương pháp điều trị khác thường gây giảm bạch cầu, bác sĩ có thể kiểm tra số lượng bạch cầu của người bệnh bằng xét nghiệm máu.

– Các xét nghiệm máu như công thức máu toàn phần có vi phân (CBC có khác biệt), bảng chuyển hóa hoàn chỉnh (CMP) và cấy máu để kiểm tra các cơ quan cũng như mức độ vitamin và khoáng chất của người bệnh.

– Xét nghiệm chất dịch cơ thể (như phân, nước tiểu, đờm hoặc dịch tủy sống).

– Quét hình ảnh (chẳng hạn như chụp X-quang, MRI hoặc CAT).

Các dấu hiệu và triệu chứng nhiễm trùng ở người bị ung thư

Các dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm trùng phụ thuộc vào nguyên nhân. Một số trong những phổ biến nhất là:

– Sốt.

– Ớn lạnh và đổ mồ hôi.

– Tim đập nhanh.

– Vấn đề về hô hấp hoặc ho.

– Chóng mặt hoặc choáng váng.

– Phát ban, mẩn đỏ, sưng tấy hoặc lở loét trên da (đặc biệt là gần bộ phận sinh dục, trực tràng hoặc xung quanh ống thông hoặc ống dẫn lưu).

– Chảy mủ hoặc dịch màu vàng từ vết thương, dịch tiết hoặc ống thông.

– Đau hoặc sưng ở khớp hoặc xương.

– Đau, sưng hoặc lở loét ở nướu, miệng hoặc cổ họng.

– Đau bụng hoặc trực tràng.

– Đau hoặc rát khi đi tiểu.

– Đau họng.

– Vết loét hoặc mảng trắng trong miệng hoặc trên lưỡi.

Giảm bạch cầu được điều trị như thế nào?

Kiểm soát tình trạng giảm bạch cầu trung tính tùy thuộc vào nguyên nhân. Nhưng nếu người bệnh có dấu hiệu nhiễm trùng và có số lượng bạch cầu thấp, người bệnh có thể bắt đầu điều trị trước khi họ biết nguyên nhân gây ra bệnh.

Thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus và thuốc chống nấm thường được dùng khi người bệnh có số lượng bạch cầu thấp và bị sốt.

Yếu tố tăng trưởng là thuốc giúp tủy xương tạo ra nhiều tế bào bạch cầu hơn. Chúng còn được gọi là các yếu tố kích thích tạo thành bạch cầu hạt (G-CSF). Chúng thường được dùng dưới dạng tiêm.

Số lượng bạch cầu trung tính tuyệt đối (ANC) là gì?

Số lượng bạch cầu trung tính tuyệt đối (ANC) là số lượng (thay vì tỷ lệ phần trăm) bạch cầu trung tính người bệnh có trong một lượng máu nhất định. Bác sĩ sẽ sử dụng ANC của người bệnh để biết hệ thống miễn dịch hoạt động tốt như thế nào trong quá trình điều trị. Xét nghiệm này đo tổng số bạch cầu và bao nhiêu phần trăm trong tổng số đó là bạch cầu trung tính, tế bào lympho, bạch cầu đơn nhân, bạch cầu ái toan và basophils. Người bệnh cũng sẽ thấy con số “tuyệt đối” cho từng loại WBC.

Điểm thấp nhất là gì?

Khi số lượng bạch cầu giảm do điều trị ung thư (đặc biệt là hóa trị), con số thấp nhất được gọi là điểm thấp nhất.

Điểm thấp nhất thường xảy ra khoảng 7 – 10 ngày sau khi thực hiện hóa trị. Đây là lúc một người có nguy cơ bị nhiễm trùng nặng nhất. Số lượng tế bào máu khác (hồng cầu và tiểu cầu) cũng có thể rất thấp. Sau mức thấp nhất, số lượng tế bào máu bắt đầu tăng dần khi các tế bào trong cơ thể người bệnh phục hồi.

Cần làm gì nếu người bệnh bị giảm bạch cầu?

– Rửa tay thường xuyên. Nếu người bệnh không có xà phòng và nước sạch, hãy sử dụng nước rửa tay nhanh hoặc khăn lau tay.

– Tránh nơi đông người và những người bị bệnh. Đeo khẩu trang nếu người bệnh đi ra ngoài.

– Không dùng chung bàn chải đánh răng, nĩa, thìa, cốc hoặc ống hút.

– Đừng để thú cưng liếm mặt người bệnh.

– Hãy hỏi bác sĩ xem người bệnh nên tiêm loại vaccin nào và khi nào.

Khi nào cần chăm sóc y tế?

Cần chăm sóc y tế nếu người bệnh có các biểu hiện sau:

– Nhiệt độ trên 38^oC.

– Ớn lạnh hoặc đổ mồ hôi.

– Sự nhầm lẫn mới hoặc trầm trọng hơn.

– Chóng mặt, choáng váng hoặc bị ngã.

– Đau ngực.

– Khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi.

BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)