Các cuộc khảo sát cho thấy mức tiêu thụ đồ uống có đường đã tăng lên trong vài thập kỷ qua trên phạm vi toàn cầu. Khi các cơ quan y tế cảnh báo về việc tiêu thụ “đồ uống có đường”, họ thường đề cập đến những loại được pha thêm đường, chẳng hạn như soda, nước trái cây và trà ngọt hoặc nước tăng lực. Tuy nhiên, những phát hiện từ một nghiên cứu lớn mới cho thấy rằng ngoài những loại đồ uống này, ngay cả nước ép trái cây 100%, chứa nhiều đường tự nhiên, cũng có thể gây ra vấn đề khi phát triển bệnh.

 

Việc tiêu thụ đồ uống có đường đã tăng lên trên toàn thế giới trong những thập kỷ qua; theo gánh nặng bệnh tật toàn cầu.

Theo nghiên cứu mới nhất, những tác động tiêu cực của đồ uống có đường đối với cơ thể bao gồm có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch, nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, tăng trọng lượng cơ thể và béo phì và thậm chí là nguy cơ ung thư.

Các nhà khoa học tham gia vào một nghiên cứu năm 2010 ước tính rằng trong số tất cả các ca tử vong hàng năm trên toàn thế giới do bệnh tiểu đường và bệnh tim mạch, khoảng 178.000 ca là do tiêu thụ đồ uống có đường.

So với các nghiên cứu điều tra mối quan hệ giữa đường và béo phì hoặc bệnh tim, mối liên quan giữa tác động tiêu cực của đồ uống có đường và nguy cơ ung thư vẫn chưa được nghiên cứu nhiều cho đến gần đây. Nghiên cứu mới nổi hiện đang chỉ ra rằng uống đồ uống có nhiều đường có thể khiến chúng ta có nguy cơ mắc các bệnh ung thư cao hơn bao gồm ung thư vú, tuyến tụy, túi mật và nội mạc tử cung.

Nghiên cứu: Đồ uống có đường làm tăng nguy cơ ung thư

Vào tháng 7 năm 2019, tạp chí BMJ đã báo cáo về kết quả từ nghiên cứu đoàn hệ tương lai NutriNet-Santé (Sugary drink consumption and risk of cancer: results from NutriNet-Santé prospective cohort), tập trung vào việc điều tra xem liệu uống đồ uống có đường có thể làm tăng nguy cơ ung thư của người tham gia hay không. Mục tiêu của nghiên cứu là “đánh giá mối liên quan giữa việc tiêu thụ đồ uống có đường (chẳng hạn như đồ uống có đường và nước ép trái cây 100%), đồ uống có đường nhân tạo và nguy cơ ung thư.”

Nghiên cứu bao gồm 101.257 người Pháp khỏe mạnh với độ tuổi trung bình là 42, bao gồm dữ liệu về 97 loại đồ uống có đường và 12 loại đồ uống có đường nhân tạo. Nhóm đồ uống có đường bao gồm tất cả các loại đồ uống có đường chứa hơn 5% carbohydrate đơn giản, cũng như 100% nước ép trái cây (không thêm đường). Điều này bao gồm nước giải khát (có ga hoặc không), xi-rô, nước trái cây 100%, đồ uống nóng có đường, đồ uống có đường làm từ sữa, nước uống thể thao và nước tăng lực… Đồ uống được làm ngọt nhân tạo bao gồm tất cả các loại đồ uống có chứa chất làm ngọt không dinh dưỡng, chẳng hạn như soda ăn kiêng, xi-rô không đường và đồ uống làm từ sữa dành cho người ăn kiêng.

Lượng tiêu thụ trung bình của đồ uống có đường và đồ uống làm ngọt nhân tạo trong nghiên cứu là 117,3 ml/ngày, hoặc khoảng 4 ounce (1/2 cốc). Kết quả từ nghiên cứu cho thấy rằng mức tiêu thụ đồ uống có đường tăng 100 ml (hoặc 3,4 ounce) mỗi ngày có liên quan đến việc tăng khoảng 18% nguy cơ ung thư tổng thể và tăng 22% nguy cơ ung thư vú.

Theo bài báo của BMJ, kết quả cho thấy việc tiêu thụ đồ uống có đường có liên quan đáng kể đến nguy cơ ung thư nói chung và đặc biệt là ung thư vú. Tuy nhiên, việc tiêu thụ đồ uống có đường nhân tạo không liên quan đến nguy cơ ung thư.

Một phát hiện có thể gây ngạc nhiên cho nhiều người. Ngay cả việc tiêu thụ 100% nước ép trái cây cũng có liên quan đáng kể đến nguy cơ ung thư nói chung. Những phát hiện này cho thấy rằng “đồ uống có đường, được tiêu thụ rộng rãi ở các nước phương Tây, có thể là một yếu tố rủi ro có thể thay đổi được để ngăn ngừa ung thư.”

Đồ uống có đường có thể làm tăng nguy cơ ung thư như thế nào?

Người ta tin rằng có ít nhất một số tác động tiêu cực đáng kể của đồ uống có đường. Có nhiều bằng chứng cho thấy việc tiêu thụ đồ uống có đường có liên quan đến việc tăng nguy cơ béo phì, do đó được công nhận là một yếu tố nguy cơ mạnh đối với nhiều bệnh ung thư. Thừa cân được coi là một yếu tố nguy cơ cao đối với các bệnh ung thư vùng miệng, hầu họng, thanh quản, thực quản (ung thư tuyến), dạ dày, tuyến tụy, túi mật, gan, đại trực tràng, vú (sau mãn kinh), buồng trứng, nội mạc tử cung, tuyến tiền liệt (tiến triển) và thận.

Đồ uống có đường dường như thậm chí còn thúc đẩy tăng mỡ/ mỡ nội tạng (mỡ sâu vùng bụng) độc lập với trọng lượng cơ thể; mỡ nội tạng có liên quan đến sự phát triển của khối u thông qua những thay đổi trong quá trình bài tiết adipokine và các con đường truyền tín hiệu tế bào.

Bên cạnh việc góp phần làm tăng cân/ béo phì, các nhà nghiên cứu tin rằng các cơ chế tạo ra mối liên hệ giữa đồ uống có đường và bệnh ung thư có thể liên quan đến tình trạng kháng insulin do tiêu thụ lượng đường huyết cao. Một số hợp chất hóa học trong đồ uống có đường, chẳng hạn như 4-methylimidazole trong đồ uống có chất tạo màu caramel cũng có thể gây ung thư cho con người, dựa trên nghiên cứu của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế. Thuốc trừ sâu trong nước ép trái cây và chất làm ngọt nhân tạo như aspartame cũng có thể đóng một vai trò trong quá trình sinh ung thư góp phần hình thành bệnh ung thư.

Lựa chọn thay thế tốt hơn cho đồ uống có đường

Uống nước thường là cách duy nhất tốt nhất để giữ nước, vì nước không chứa calo hoặc đường và rất cần thiết cho sức khỏe tổng thể vì nhiều lý do.

Chúng ta có thể uống gì khác ngoài nước lọc (nước trắng) thường xuyên để giữ cho chúng ta đủ nước mà không đóng góp thêm calo và đường vào chế độ ăn uống?

Dưới đây là một số loại đồ uống tốt cho sức khỏe có thể thay thế tuyệt vời cho đồ uống có đường:

– Nước hydrogen ion kiềm là sự lựa chọn hàng đầu để phòng chống bệnh ung thư với tác dụng kiềm hóa cơ thể, chống oxy hóa mạnh;

– Nước lọc với lát trái cây hoặc chanh / nước cốt chanh;

– Nước dừa tươi;

– Cà phê không đường;

– Các loại trà không đường (trà xanh, trà trắng, trà đen, trà hoa vàng, trà thảo dược như nghệ, bồ công anh, kim ngân hoa, cúc hoa, hương thảo, linh chi…);

– Nước ép rau tươi hoặc nước ép trái cây ít đường (không bổ sung đường), chẳng hạn như anh đào chua, nam việt quất, việt quất, cần tây, rau mùi tây, dưa chuột…;

– Kombucha;

– Kefir không đường (sữa chua uống).

Có nên tiêu thụ đồ uống có đường nhân tạo thay cho đồ uống có đường hay không?

Mặc dù đồ uống có đường nhân tạo (ASB) không liên quan đến nguy cơ ung thư trong nghiên cứu đề cập ở trên, nhưng chúng có liên quan đến một số vấn đề sức khỏe trong các nghiên cứu khác. Đồ uống có đường nhân tạo ban đầu được hình dung là một giải pháp thay thế đường lành mạnh hơn. Tuy nhiên, chúng lại có liên quan đến tỷ lệ tăng huyết áp, béo phì, tiểu đường type 2 và rối loạn dung nạp glucose, thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột và có khả năng thèm ăn, đau đầu và các triệu chứng khác nhiều hơn. Chúng ta có thể sử dụng cỏ ngọt stevia thay cho đường để tạo vị ngọt cho đồ uống.

BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)