Ung thư thực quản hình thành trong cơ thể người có liên quan mật thiết đến tình trạng trào ngược dạ dày thực quản, thói quen ăn uống không lành mạnh, phụ nữ béo phì và những người thường xuyên hút thuốc lá. Liệu đây có phải nguyên nhân gây ra bệnh ung thư thực quản hay không? Chúng ta cùng tìm hiểu.

 

Tình trạng trào ngược dạ dày thực quản

Tình trạng trào ngược dạ dày thực quản (Gastroesophageal reflux disease – GERD) thường có các biểu hiện như: Ợ hơi, ợ chua, ợ nóng, nóng rát sau xương ức, cảm thấy có vị chua trong miệng, đau rát họng, khàn tiếng, nuốt khó. Các triệu chứng này thường xảy ra vào ban đêm và có thể gây viêm thực quản. Trào ngược dạ dày thực quản kéo dài có thể dẫn đến tình trạng tiền ung thư (barrett thực quản với những tế bào loạn sản). Nếu không được điều trị kịp thời, axit tích tụ do trào ngược sẽ tấn công lên thành thực quản làm cho các tế bào ở đoạn thấp (1/3 dưới) thực quản biến đổi về màu sắc và cấu trúc. Đây là cơ sở để các tế bào phát triển thành các tế bào ung thư thực quản.

Ung thư thực quản được chia làm 2 loại:

– Ung thư biểu mô tế bào vảy (thường gặp ở 2/3 đoạn thực quản trên); nguyên nhân trực tiếp gây ra có liên quan đến nghiện rượu, hút thuốc lá;

– Ung thư biểu mô tuyến (thường gặp ở 1/3 đoạn thực quản dưới) nguyên nhân phổ biến xuất phát từ tình trạng trào ngược dạ dày thực quản mãn tính.

Để phòng ung thư, ngay khi những triệu chứng đầu tiên của bệnh trào ngược xuất hiện, người bệnh cần thăm khám và giải quyết tận gốc căn nguyên khởi phát bệnh.

Hút thuốc lá

Trong thành phần khói thuốc lá có chứa rất nhiều hợp chất thơm có vòng đóng như Benzopyrene có khả năng gây lên bệnh ung thư. Tế bào niêm mạch của đường hô hấp bị ảnh hưởng của các hợp chất này như viêm mạn tính, làm phá huỷ tổ chức, biến đổi cấu trúc tế bào. Thuốc lá là nguồn gốc gây lên các bệnh ung thư như: Ung thư vòm họng, ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư thực quản, ung thư cổ tử cung, ung thư bàng quang…

Đối với bệnh ung thư thực quản, các nhà khoa học (nghiên cứu đã được báo cáo năm 1982) đã theo dõi 25.129 nam giới trong 16 năm (1963 – 1979) tại Thuỵ Điển. Qua các nghiên cứu dịch tễ học, thực nghiệm, y sinh học, các nhà khoa học đã nhận thấy: Nguy cơ mắc ung thư thực quản ở những người có thói quen hút thuốc lá liên tục cao hơn gấp 3,7 lần so với người không hút thuốc. Điều này cho thấy hút thuốc lá có thể là nguyên nhân trực tiếp gây ra ung thư thực quản.

Thói quen ăn uống không lành mạnh

Thực quản là một phần của ống tiêu hóa. Vậy nên, bệnh ung thư thực quản có liên quan chặt chẽ đến thói quen ăn uống. Việc ăn nhiều thức ăn có chứa nitrosamin có trong thịt chế biến như xông khói, xúc xích…; rau ngâm giấm, thức ăn chứa quá nhiều muối cũng như thức ăn quá nóng gây tổn thương các tế bào ở thực quản. Ngoài ra, việc ăn uống không đa dạng dẫn đến thiếu trầm trọng các chất vi lượng cũng là tiền đề cho ung thư thực quản phát triển. Phần lớn bệnh nhân ung thư thực quản nếu không được điều trị đúng hoặc không được chăm sóc về dinh dưỡng đều tử vong nhanh chóng trong tình trạng kiệt sức vì không thể ăn uống được như bình thường.

Phụ nữ béo phì

Hàng năm, có gần 20.000 người mắc ung thư có nguyên nhân liên quan tới béo phì. Trong quá trình nghiên cứu, đánh giá và thống kê, các nhà khoa học đã phát hiện phụ nữ béo phì có nguy cơ mắc các loại ung thư như: Ung thư vú, ung thư tụy, ung thư đại tràng, ung thư thận, ung thư túi mật, ung thư tử cung (nội mạc tử cung) và ung thư thực quản. Trong đó, những người phụ nữ béo phì có nguy cơ mắc ung thư thực quản rất cao.

Khả năng tiêu diệt tế bào ung thư tự nhiên của tế bào miễn dịch trong cơ thể người béo phì thường kém hơn so với người có thể trạng bình thường. Người béo phì thường mắc các chứng rối loạn chuyển hóa như cholesterol, insulin trong máu cao. Nếu trong cơ thể có tế bào ung thư thì insulin sẽ thúc đẩy sự tăng sinh của tế bào ung thư. Không chỉ vậy, phần lớn người béo phì mắc bệnh máu nhiễm mỡ (rối loạn chuyển hóa lipid) dễ dẫn đến hậu quả hình thành ổ ung thư trong mạch máu. Tế bào ung thư trong ổ ung thư dễ dàng theo dòng máu chạy khắp cơ thể. Đây chính là nguyên nhân khiến các tế bào ung thư di căn một cách nhanh chóng.

Xem thêm: Cách tế bào ung thư di căn

Những yếu tố trên rõ ràng là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư thực quản. Tuy nhiên, đây là những yếu tố có thể thay đổi được và có thể được kiểm soát bởi lối sống lành mạnh. Chúng ta cần điều trị dứt điểm các bệnh liên quan đến dạ dày (gây hội chứng trào ngược dạ dày thực quản); bỏ hút thuốc lá; bỏ uống rượu bia cũng như các chất độc hại khác; ăn uống khoa học hơn với thực phẩm lành mạnh, đúng giờ, đúng bữa, không quá nóng gây tổn thương niêm mạc thực quản; phòng chống bệnh béo phì và các bệnh rối loạn chuyển hóa.

BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)