Ung thư môi là một loại ung thư miệng. Nó phát triển trong các tế bào vảy lót một số cấu trúc miệng và mặt chẳng hạn như môi, lưỡi, má và cổ họng. Ung thư môi có tỷ lệ sống sót cao vì tình trạng này thường được chẩn đoán ở giai đoạn đầu.

Ung thư môi là gì?

Ung thư môi xảy ra khi các tế bào bất thường phát triển ngoài tầm kiểm soát, dẫn đến khối u hoặc tổn thương trên môi. Một loại ung thư biểu mô tế bào vảy, ung thư môi có thể phát triển ở môi trên hoặc môi dưới, nhưng nó phổ biến hơn ở môi dưới.

Ung thư môi phổ biến nhất ở nam giới có làn da sáng trên 50 tuổi. Những người hút thuốc lá, uống quá nhiều rượu hoặc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài có nhiều khả năng mắc bệnh hơn. Ngoài ra, những người bị suy giảm miễn dịch do cấy ghép nội tạng có thể có nguy cơ cao hơn.

Ung thư môi thường trông giống như một vết lở miệng không lành. Ở những người có làn da sáng, vết loét này có thể hơi đỏ. Ở những người có làn da sẫm màu hơn, nó có thể xuất hiện màu nâu sẫm hoặc xám. Ung thư môi có thể trông khác nhau đối với mọi người, vì vậy nếu nhận thấy điều gì đó lạ, bạn nên gặp bác sĩ để được khám và chẩn đoán sớm.

Các triệu chứng của ung thư môi là gì?

Ung thư môi giai đoạn đầu có thể trông giống như một mảng đổi màu phẳng hoặc hơi nhô lên. Các triệu chứng ung thư môi khác bao gồm:

– Một khối u hoặc khu vực môi dày lên.

– Đau hoặc tê.

– Vết loét hoặc vết phồng rộp không lành.

– Chảy máu môi.

– Các mảng màu đỏ hoặc trắng.

– Sưng hàm hoặc miệng.

– Hạch to.

Nguyên nhân gây ung thư môi?

Các chuyên gia không chắc chắn chính xác nguyên nhân gây ung thư môi, nhưng có một số yếu tố làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển tình trạng này. Các yếu tố nguy cơ chính bao gồm:

– Sử dụng thuốc lá (Điều này bao gồm hút thuốc lá điếu, xì gà và ống tẩu, và sử dụng thuốc lá hít và thuốc lá nhai).

– Sử dụng rượu nặng.

– Phơi nắng quá mức.

– Có làn da trắng.

– Đã ngoài 40 tuổi.

– Là nam giới.

– Bị nhiễm vi-rút HPV (vi-rút gây u nhú ở người) .

– Hệ thống miễn dịch suy yếu.

Hầu hết các bệnh ung thư môi đều có liên quan đến việc sử dụng thuốc lá. Những người uống rượu ngoài việc sử dụng thuốc lá thậm chí còn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Các giai đoạn ung thư môi

Ung thư miệng như ung thư môi thường được phân giai đoạn theo hệ thống TNM của Ủy ban hỗn hợp về ung thư Hoa Kỳ (AJCC), xem xét mức độ của khối u nguyên phát (T), sự tham gia của hạch bạch huyết (N) và mức độ lan rộng hoặc di căn của ung thư. (M). Ung thư được xếp theo giai đoạn từ 0 đến 4, với 4 là giai đoạn tiến triển nhất.

Dựa trên các yếu tố trên, ung thư môi có thể được phân loại thành:

– Giai đoạn 0 – Ung thư chỉ giới hạn ở lớp tế bào trên cùng.

– Giai đoạn 1 – Ung thư vẫn còn nhỏ hơn 2 cm và chưa phát triển thành các mô sâu hơn.

– Giai đoạn 2 – Ung thư có đường kính từ 2 đến 4 cm và chưa phát triển thành các mô sâu hơn.

– Giai đoạn 3 – Ung thư có đường kính lớn hơn 4 cm hoặc đã lan đến hạch bạch huyết.

– Giai đoạn 4 – Có nhiều giai đoạn phụ của ung thư môi giai đoạn 4, bắt đầu với ung thư giai đoạn 4A đã phát triển thành xương xung quanh, dây thần kinh ổ răng trong xương hàm, sàn miệng hoặc vùng da xung quanh miệng. Khi ung thư tiến triển, nó được phân loại là giai đoạn 4B, sau đó là 4C.

Các phương pháp chẩn đoán bệnh

Nếu người bệnh có các triệu chứng nêu trên, hãy đến khám tại cơ sở y tế.

Đầu tiên các bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám môi, miệng, mặt và cổ để tìm các tổn thương và xác định nguyên nhân.

Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ hỏi về:

– Các triệu chứng gợi ý ung thư.

– Tiền căn sức khỏe, các bệnh lý mắc phải.

– Vấn đề hút thuốc lá và uống rượu.

– Tiền sử bệnh của gia đình.

– Các loại thuốc người bệnh sử dụng gần đây.

Nếu nghi ngờ một người mắc ung thư môi, thực hiện sinh thiết có thể xác nhận chẩn đoán. Trong khi sinh thiết, bác sĩ sẽ lấy một mẫu nhỏ ở nơi tổn thương. Mẫu mô sau đó được quan sát trong phòng thí nghiệm bệnh lý dưới kính hiển vi. Mục đích để xác định ung thư, loại ung thư và mức độ xâm lấn.

Nếu kết quả sinh thiết chẩn đoán xác định ung thư môi, bác sĩ có thể thực hiện một số xét nghiệm khác để xác định ung thư đã tiến triển bao xa, hoặc có lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể hay chưa. Các xét nghiệm có thể bao gồm:

– Công thức máu toàn bộ.

– X-quang ngực.

– Chụp CT.

– Chụp MRI.

– Nội soi tai mũi họng.

Ung thư môi được điều trị như thế nào?

Có một số cách tiếp cận và phương pháp điều trị tốt nhất phụ thuộc vào kích thước và giai đoạn của ung thư. Phương pháp điều trị ung thư môi bao gồm:

– Phẫu thuật. Bác sĩ phẫu thuật của bạn loại bỏ tổn thương ung thư và sửa chữa môi. Nếu bạn có một khối u lớn, phẫu thuật tái tạo có thể khôi phục diện mạo của bạn.

– Xạ trị. Phương pháp điều trị này sử dụng các chùm tia X mạnh để nhắm mục tiêu và tiêu diệt ung thư. Xạ trị có thể được sử dụng như một phương pháp điều trị độc lập hoặc có thể được khuyến nghị sau phẫu thuật để loại bỏ bất kỳ tế bào ung thư nào còn sót lại.

– Hóa trị. Thuốc được dùng ở dạng viên hoặc qua tĩnh mạch (tiêm tĩnh mạch) để tiêu diệt tế bào ung thư. Đôi khi hóa trị được kết hợp với xạ trị. Nếu ung thư môi của bạn đã lan sang các bộ phận khác của cơ thể và không có phương pháp điều trị nào khác, thì hóa trị có thể được khuyến nghị để giảm bớt các triệu chứng của bạn.

– Điều trị bằng thuốc nhắm mục tiêu. Thường được kết hợp với hóa trị liệu, phương pháp này nhắm vào một số gen và protein nhất định của tế bào ung thư. Điều này có thể can thiệp vào môi trường của các tế bào ung thư và khiến chúng chết.

– Liệu pháp miễn dịch. Điều này giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể bạn và giúp nó chống lại các tế bào ung thư. Liệu pháp miễn dịch có thể được sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp với các phương pháp điều trị ung thư khác. Đối với ung thư môi, liệu pháp miễn dịch thường chỉ được sử dụng khi ung thư tiến triển và khi các phương pháp điều trị khác không phải là một lựa chọn.

Có biến chứng liên quan đến điều trị ung thư môi?

Như với bất kỳ điều trị y tế nào, luôn có nguy cơ biến chứng. Những người trải qua phẫu thuật thì môi, miệng nhỏ hơn hoặc biến dạng khuôn mặt, tùy thuộc vào lượng mô bị loại bỏ. Trong những trường hợp này, phẫu thuật tái tạo thẩm mỹ có thể khôi phục diện mạo của bạn. Nếu giọng nói của bạn bị ảnh hưởng, chuyên gia trị liệu ngôn ngữ có thể giúp ích rất nhiều.

Các tác dụng phụ chung khác liên quan đến điều trị ung thư bao gồm:

– Mệt mỏi.

– Buồn nôn và nôn .

– Rụng tóc.

– Thiếu máu .

– Ăn mất ngon.

– Giảm cân.

– Da khô .

– Đau họng .

– Tăng khả năng bị nhiễm trùng.

Làm thế nào có thể giảm nguy cơ ung thư môi?

Giảm nguy cơ ung thư môi bằng cách tránh các yếu tố nguy cơ phổ biến:

– Đừng hút thuốc. Sử dụng thuốc lá là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư môi và ung thư miệng. Nếu bạn hút thuốc, hãy xem xét bỏ thuốc lá.

– Tránh sử dụng rượu nặng. Nếu bạn uống, hãy uống có chừng mực.

– Sử dụng biện pháp chống nắng phù hợp. Thoa son dưỡng môi có SPF bất cứ khi nào bạn ra ngoài và bôi kem chống nắng hàng ngày để ngăn ngừa các loại ung thư da khác .

– Giảm nguy cơ nhiễm HPV. Thực hành tình dục an toàn và cân nhắc tiêm vắc-xin HPV.

– Kiểm tra ung thư miệng định kỳ . Bác sĩ chăm sóc chính hoặc nha sĩ của bạn có thể thực hiện các kiểm tra này để đảm bảo rằng không có bất thường nào phát triển.

Tiên lượng của ung thư môi?

Ung thư môi dễ dự đoán hơn khi được điều trị ở giai đoạn đầu. Với chẩn đoán sớm, có thể bạn sẽ cần phẫu thuật để giải quyết vấn đề. Hóa trị, xạ trị và các phương pháp điều trị ung thư khác sẽ được khuyến nghị nếu các tế bào ung thư đã lan sang các vùng khác trên cơ thể bạn. Bác sĩ có thể cho bạn biết những gì mong đợi liên quan đến việc điều trị của bạn.

Tỉ lệ tử vong ở bệnh ung thư môi thấp. Bởi vì các tổn thương ung thư môi phát triển ở những vị trí dễ nhìn thấy, loại ung thư này được phát hiện và điều trị sớm trong hầu hết các trường hợp. Do đó, ung thư môi có tỷ lệ sống sót sau 5 năm là 92%. Điều này có nghĩa là 92% những người được chẩn đoán mắc bệnh vẫn còn sống sau 5 năm.

Nếu người bệnh có tiền căn ung thư môi, người bệnh đó cũng có nguy cơ mắc một loại ung thư khác ở đầu, cổ hoặc miệng. Sau khi kết thúc điều trị ung thư môi, người bệnh cần tái khám để được theo dõi và kiểm tra thường xuyên.

Nếu không được điều trị, khối u có thể lan sang các nơi khác của miệng và lưỡi, cũng như các bộ phận xa của cơ thể. Nếu ung thư lan rộng sẽ trở nên khó chữa và tiên lượng xấu hơn.

Nên gặp bác sĩ khi nào?

Bạn nên đi khám bác sĩ bất cứ khi nào bạn nhận thấy những thay đổi trên da trên môi. Đặc biệt, nếu bạn bị lở loét trên môi kéo dài hơn hai tuần, bạn nên gọi cho bác sĩ ngay lập tức.

Tìm hiểu càng nhiều càng tốt về chẩn đoán của bạn có thể giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt về việc điều trị và sức khỏe tổng thể của bạn. Dưới đây là một số câu hỏi bạn có thể hỏi bác sĩ khi đi khám:

– Tôi bị ung thư môi giai đoạn nào?

– Ung thư có lan ra nơi nào khác không?

– Lựa chọn điều trị của tôi là gì?

– Có những tác dụng phụ nào?

– Việc điều trị sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của tôi như thế nào?

– Tôi có thể làm việc trong khi đang điều trị không?

Nhìn chung, ung thư môi là dạng ung thư khá phổ biến ở vùng đầu cổ. Tiên lượng của ung thư môi là tốt nếu được chẩn đoán và điều trị sớm. Mọi người cần thăm khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện các dấu hiện đầu tiên của bệnh. Ngoài ra, việc phòng ngừa bệnh là hết sức quan trọng. Lối sống lành mạnh không thuốc lá, rượu bia là một trong những biện pháp tốt không chỉ ngăn ngừa được ung thư môi mà còn ngăn ngừa được các bệnh lý ung thư khác.

BS. Đỗ Nguyệt Thanh (Thọ Xuân Đường)