Có nhiều yếu tố nguy cơ đã biết đối với bệnh ung thư dạ dày, nhưng thường thì không rõ chính xác những yếu tố này có thể ảnh hưởng như thế nào đến việc các tế bào trong dạ dày trở thành tế bào ung thư. Vậy nguyên nhân gây bệnh ung thư dạ dày là gì?

Những thay đổi tiền ung thư ở dạ dày

Một số thay đổi được cho là tiền ung thư có thể xảy ra ở lớp lót bên trong (niêm mạc) dạ dày.

Trong viêm dạ dày teo, các tế bào tuyến bình thường của dạ dày ít hơn hoặc không có. Ngoài ra còn có một số mức độ viêm (trong đó các tế bào dạ dày bị tổn thương bởi các tế bào của hệ thống miễn dịch). Viêm teo dạ dày thường do nhiễm vi khuẩn H. pylori (HP). Nó cũng có thể được gây ra bởi phản ứng tự miễn dịch, trong đó hệ thống miễn dịch của một người tấn công các tế bào lót dạ dày. Một số người mắc bệnh này tiếp tục phát triển bệnh thiếu máu ác tính hoặc các vấn đề về dạ dày khác, bao gồm cả ung thư.

Một thay đổi tiền ung thư khác có thể xảy ra là dị sản đường ruột. Trong tình trạng này, các tế bào thường lót dạ dày được thay thế bằng các tế bào trông giống như các tế bào thường lót ruột. Những người mắc bệnh này cũng thường bị viêm teo dạ dày mãn tính. Điều này cũng có thể liên quan đến nhiễm H. pylori.

Cả viêm dạ dày teo và dị sản ruột đều có thể dẫn đến có quá ít tế bào tuyến, thường tiết ra các chất giúp bảo vệ các tế bào ở lớp lót bên trong dạ dày. Tổn thương DNA bên trong các tế bào này đôi khi có thể dẫn đến chứng loạn sản, trong đó các tế bào trở nên lớn hơn và trông rất bất thường (giống tế bào ung thư hơn). Trong một số trường hợp, chứng loạn sản có thể tiến triển thành ung thư dạ dày.

Những thay đổi về gen (DNA) trong tế bào ung thư dạ dày

Nghiên cứu gần đây đã cung cấp manh mối về cách hình thành một số bệnh ung thư dạ dày. Ví dụ, vi khuẩn H. pylori, đặc biệt là một số phân nhóm nhất định, có thể chuyển đổi các chất trong một số thực phẩm thành hóa chất gây đột biến (thay đổi) trong DNA của tế bào trong niêm mạc dạ dày. Điều này có thể giúp giải thích tại sao một số loại thực phẩm như thịt bảo quản lại làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư dạ dày. Mặt khác, một số thực phẩm có thể làm giảm nguy cơ ung thư dạ dày, chẳng hạn như trái cây và rau quả, có chứa chất chống oxy hóa (như vitamin A và vitamin C) có thể ngăn chặn các chất gây tổn hại DNA của tế bào.

Ung thư dạ dày, giống như các bệnh ung thư khác, là do sự thay đổi DNA bên trong tế bào. DNA là chất hóa học mang gene của chúng ta, kiểm soát cách thức hoạt động của tế bào. Chúng ta trông giống cha mẹ mình vì họ là nguồn DNA của chúng ta. Nhưng DNA ảnh hưởng nhiều hơn đến vẻ ngoài của mỗi người.

Một số gene kiểm soát thời điểm tế bào phát triển, phân chia thành tế bào mới và chết:

– Các gene thường giúp tế bào phát triển, phân chia và tồn tại đôi khi có thể thay đổi để trở thành gene gây ung thư.

– Các gene giúp kiểm soát sự phân chia tế bào, sửa chữa các lỗi trong DNA hoặc khiến tế bào chết đúng lúc được gọi là gene ức chế khối u.

Ung thư có thể được gây ra bởi những thay đổi DNA khiến các gene gây ung thư luôn hoạt động hoặc tắt các gene ức chế khối u.

Đột biến gene di truyền và đột biến gene mắc phải

Đột biến di truyền ở một số gene (như đã được giải thích trong Yếu tố nguy cơ ung thư dạ dày) có thể làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày của một người. Nhưng những điều này được cho là chỉ gây ra một tỷ lệ nhỏ bệnh ung thư dạ dày.

Hầu hết những thay đổi về gene dẫn đến ung thư dạ dày xảy ra sau khi sinh. Một số đột biến mắc phải này có thể do các yếu tố nguy cơ như nhiễm H. pylori hoặc sử dụng thuốc lá gây ra. Nhưng những thay đổi gene khác có thể chỉ là những sự kiện ngẫu nhiên đôi khi xảy ra bên trong tế bào mà không có nguyên nhân bên ngoài.

BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)