Mãng cầu xiêm là loại trái cây rất tốt cho mắt, có thể điều trị nhiễm trùng và thậm chí còn hứa hẹn là thực phẩm chống ung thư tiềm năng. Chúng ta cùng tìm hiểu về mãng cầu xiêm.

Mãng cầu xiêm (Annona muricata L.), thuộc họ Na (Annonaceae).

Mãng cầu xiêm thường được tìm thấy ở Nam Mỹ và thường là nguyên liệu cơ bản cho đồ uống, kem và các loại đồ ngọt phổ biến khác. Ngoài ra, nó là một loại thực phẩm chống oxy hóa cao nhờ vitamin C, vitamin B, calci, phospho và các vi chất khác. Những vitamin và khoáng chất này là lý do mãng cầu xiêm có nhiều lợi ích cho sức khỏe như khả năng giúp giảm bệnh về mắt, điều trị nhiễm trùng và thậm chí có khả năng chống ung thư.

Lợi ích của mãng cầu xiêm

Có thể giúp chống ung thư

Mãng cầu xiêm có thể đứng đầu bảng xếp hạng những loại trái cây tốt cho bệnh nhân ung thư nhờ tác dụng chống ung thư. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Thực phẩm & Chức năng báo cáo rằng các thành phần hoạt tính sinh học của chiết xuất lá mãng cầu xiêm có thể có đặc tính chống ung thư tích cực. Điều này là do khả năng nhặt gốc tự do và các enzyme chống oxy hóa mà chúng chứa, từ đó giúp loại bỏ các tế bào ung thư. Người ta tin rằng lá mãng cầu xiêm tiêu diệt tế bào ung thư bằng cách ngăn chặn việc sản xuất ATP. ATP, hay còn gọi là adenosine triphosphate, là một dạng năng lượng có thể sử dụng được cho tế bào. Năng lượng này được chứa trong một liên kết hóa học, nếu được giải phóng, có thể được sử dụng để thúc đẩy các hoạt động khác trong tế bào. Tuy nhiên, chiết xuất lá mãng cầu xiêm có thể giúp ngăn chặn hoạt động này, có thể làm giảm tác động của các tế bào ung thư bằng cách phá vỡ chúng cho đến khi chúng tan rã. Điều này được gọi là apoptosis hoặc tế bào chết theo chương trình. Ngoài ra, các nhà khoa học tại Viện Công nghệ Tepic ở Mexico đã phát hiện ra acetogenin trong quả mãng cầu xiêm có đặc tính hóa trị liệu mạnh.

Vậy mãng cầu xiêm có tốt cho bệnh ung thư không? Hãy nhớ rằng nghiên cứu hiện tại chỉ giới hạn ở các nghiên cứu in vitro, vì vậy rất khó để xác định mãng cầu xiêm có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của tế bào ung thư ở người như thế nào. Cần nhiều nghiên cứu hơn trước khi các chuyên gia có thể thực sự xác định liệu tác dụng chống ung thư của mãng cầu xiêm có áp dụng cho dân số nói chung hay không. Tuy nhiên, nó cho thấy tiềm năng trở thành một loại thực phẩm chống ung thư.

Có khả năng tiêu diệt tế bào ung thư tuyến tụy

Chiết xuất mãng cầu xiêm đã cho thấy khả năng giúp tiêu diệt nhiều loại tế bào ung thư, đặc biệt là tế bào ung thư tuyến tụy. Một nghiên cứu được thực hiện bởi Trung tâm Y tế Đại học Nebraska cho thấy chiết xuất này có thể làm giảm đáng kể bệnh ung thư tuyến tụy. Bởi vì các tế bào ung thư có nhiều glucose hơn nên sự phát triển của tế bào thường được tăng cường cũng như sự phát triển của khối u. Tuy nhiên, trong nghiên cứu này, các tế bào được điều trị bằng chiết xuất mãng cầu xiêm đã giảm sự hấp thu glucose khi so sánh với các tế bào không được điều trị. Sự giảm này có thể khiến các tế bào ác tính khó nhân lên và phát triển. Điều này giúp ngăn chặn sự lây lan của bệnh ung thư.

Chứa đầy chất chống oxy hóa có lợi có thể giúp giảm bệnh về mắt

Nhiều lợi ích tiềm năng của mãng cầu xiêm được cho là bắt nguồn từ đặc tính chống oxy hóa của nó. Các nghiên cứu cho thấy các hoạt chất thực vật có trong trái cây có nhiều hợp chất chống oxy hóa, bao gồm alkaloid, saponin, terpenoid, flavonoid, coumarin, lacton, anthraquinone, tannin, glycoside tim, phenol và phytosterol. Đây là một nhóm các chất có thể giúp chống lại các tế bào gây bệnh và thậm chí ngăn chặn sự phát triển của khối u.

Các nghiên cứu đã báo cáo rằng chất chống oxy hóa cũng có thể giúp điều trị bệnh về mắt. Nghiên cứu về bệnh về mắt liên quan đến tuổi tác cho thấy chất chống oxy hóa rất hữu ích, đặc biệt khi được tiêu thụ dưới dạng hỗn hợp vitamin C, vitamin E, beta-carotene và kẽm. Sự kết hợp này thực sự làm giảm 25% nguy cơ phát triển bệnh thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác ở những người đã mắc bệnh.

Thể hiện đặc tính chống viêm và kháng khuẩn

Chiết xuất từ ​​lá mãng cầu xiêm đã cho thấy đặc tính chống viêm bên cạnh đặc tính kháng khuẩn. Các nghiên cứu chỉ ra rằng mãng cầu xiêm cũng có thể là một phương pháp điều trị chống nhiễm trùng tự nhiên cho ống tủy. Thông thường các hóa chất nguy hiểm, chẳng hạn như natri hypochlorite (một dạng thuốc tẩy), được sử dụng để tưới vào ống tủy nhằm ngăn ngừa nhiễm trùng. Tuy nhiên, sự nguy hiểm của những hóa chất này có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe. Một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Thực hành Nha khoa Đương đại cho thấy rằng việc sử dụng mãng cầu xiêm để tưới rửa ống tủy rất hiệu quả, khiến nó trở thành một lựa chọn lành mạnh hơn nhiều.

Điều trị nhiễm trùng

Mãng cầu xiêm thường được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn và ký sinh trùng, bao gồm cả bệnh leishmania. Leishmania là một căn bệnh lây truyền qua vết cắn của bọ chét cát. Nó cũng được sử dụng để điều trị mụn rộp, ho và nôn mửa. Nhiễm trùng do vi khuẩn và virus có thể gây ho, hắt hơi, sốt và nhiều triệu chứng khác. Mặc dù những triệu chứng này có thể gây khó chịu nhưng chúng có hiệu quả vì chúng là một phần của phương pháp mà cơ thể sử dụng để kích hoạt hệ thống miễn dịch hoạt động để loại bỏ cơ thể khỏi bất kỳ bệnh nhiễm trùng nào. Mãng cầu xiêm và trà mãng cầu xiêm có thể chống nhiễm trùng một cách hiệu quả và giúp chúng ta khỏe mạnh trở lại.

Giá trị dinh dưỡng của mãng cầu xiêm

Một khẩu phần mãng cầu xiêm tươi 100g chứa các thành phần dinh dưỡng như sau:

66 calo
16,8g carbohydrate
1g chất đạm
0,3g chất béo
3,3g chất xơ
20,6mg vitamin C (34% DV – giá trị dinh dưỡng hàng ngày)
278mg kali (8% DV)
0,1mg thiamine (5% DV)
21mg magie (5% DV)
0,9mg niacin (4% DV)
0,1mg đồng (4% DV)
0,1mg riboflavin (3% DV)
0,1mg vitamin B6 (3% DV)
14µg folate (3% DV)
0,6mg sắt (3% DV)
27mg phospho (3% DV)
0,3mg axit pantothenic (3% DV)

Công thức dùng mãng cầu xiêm trong ẩm thực

Mãng cầu xiêm được sử dụng trong nhiều loại đồ ăn thức uống. Chúng bao gồm nước ép, sinh tố, trà, kem, bánh, sữa lắc, kẹo… Nó cũng được sử dụng trong súp và thậm chí được xào nấu như rau. Lá mãng cầu xiêm cũng thường được sấy khô và pha thành trà, được cho là có lợi cho nhiều tình trạng sức khỏe. Chúng ta nên tránh ăn hạt do có thể chứa chất độc thần kinh. Ăn phần thịt tươi của quả là một cách tuyệt vời để trải nghiệm hương vị thực sự của mãng cầu xiêm.

Theo truyền thống, mãng cầu xiêm có thể được cắt thành từng miếng và ăn tươi. Hãy chắc chắn chọn trái mãng cầu đã chín mềm. Nếu nó còn xanh, chúng ta chỉ cần để nó chín tự nhiên, tương tự như làm chín quả bơ hoặc xoài. Để cắt nó, hãy dùng dao và cắt theo chiều dọc. Bên trong, chúng ta sẽ tìm thấy phần thịt có màu kem. Khi ăn chỉ cần dùng thìa múc ra là được. Nó có vị chua ngọt tương tự như sự kết hợp giữa hương vị chuối và dứa, tỏa ra mùi hương giống trái cây nhiệt đới có chút xạ hương.

Câu chuyện về mãng cầu xiêm

Là một trong những cây ăn quả đầu tiên được mang từ Mỹ đến Đông Nam Trung Quốc, Úc và Tây Phi, cây mãng cầu đã được ghi nhận là một loại trái cây dồi dào dinh dưỡng ngay từ năm 1526. Nó đã phát triển ở Florida gần 110 năm và được liệt kê bởi Hiệp hội Pomological Hoa Kỳ năm 1879 như một loại trái cây ở Florida. Nó thường được tìm thấy trong vườn nhà. Mãng cầu xiêm Cuba bắt đầu được bán cho Key West, Fla., vào năm 1887 với giá từ 10 cent đến 50 cent mỗi trái mãng cầu. Colombia sản xuất mãng cầu xiêm chất lượng cao nhất và là một trong 14 loại trái cây nhiệt đới được Instituto Latinoamericano de Mercadeo Agricola đánh giá là có khả năng trồng trọt và tiếp thị quy mô lớn.

Mãng cầu xiêm được sản xuất ở những mảnh đất nhỏ trên khắp Venezuela, cung cấp nguồn cung cấp cho các nhà máy chế biến nơi sản xuất chất cô đặc đông lạnh và bột đã lọc được bảo quản thương mại ở Costa Rica.

Rủi ro và tác dụng phụ của mãng cầu xiêm

Trong khi một số chuyên gia cho rằng mãng cầu xiêm có thể có tác động tiêu cực đến cơ thể thì vẫn cần có những nghiên cứu sâu hơn. Không dùng chất bổ sung mãng cầu xiêm nếu đang mang thai, cho con bú hoặc đang dùng thuốc. Các tác dụng chưa được nghiên cứu và chúng có thể đi kèm với các tác dụng phụ bất lợi.

Nên tránh hạt mãng cầu xiêm. Chúng chứa một lượng lớn annonacin, một chất độc thần kinh có liên quan đến bệnh Parkinson và các rối loạn thần kinh khác. Tương tự, một nghiên cứu khác báo cáo rằng tiêu thụ trà làm từ lá và thân của mãng cầu xiêm cũng có thể liên quan đến nhiễm độc thần kinh.

Hơn nữa, hãy nhớ rằng nghiên cứu hiện tại về lợi ích chống ung thư của mãng cầu xiêm hiện chỉ giới hạn ở các nghiên cứu in vitro. Mặc dù nhiều nhà bán lẻ và cửa hàng thực phẩm bổ sung có thể quảng cáo các phương pháp điều trị ung thư tự nhiên bằng mãng cầu xiêm nhưng vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu mãng cầu xiêm có thể tác động như thế nào đến sự phát triển ung thư ở người. Tham khảo ý kiến ​​bác sĩ trước khi bổ sung mãng cầu xiêm nếu chúng ta có bất kỳ lo lắng nào hoặc gặp phải tác dụng phụ bất lợi.

Kết luận

Quả mãng cầu xiêm có thể có lợi cho bất kỳ ai đang chống lại bệnh ung thư, nhưng điều quan trọng cần lưu ý là cần phải tiến hành nhiều nghiên cứu hơn. Hãy sử dụng nó một cách thận trọng và các nhà khoa học cần thực hiện càng nhiều nghiên cứu càng tốt để giúp xác định xem liệu loại siêu trái cây này có thể giúp cho những người đang chiến đấu với bệnh ung thư hoặc bệnh khác hay không.

Tin tốt là mãng cầu xiêm đã được chứng minh là có tác dụng chống ung thư tiềm năng, cùng với việc điều trị nhiễm trùng, sở hữu khả năng chống viêm và kháng khuẩn cũng như có lợi cho sức khỏe của mắt. Nếu chúng ta không gặp các vấn đề rủi ro liên quan đến tác dụng phụ của mãng cầu xiêm thì đây chính là loại trái cây nên lựa chọn.

BS. Nguyễn Thùy Ngân (Thọ Xuân Đường)